طرح ملی پزشک خانواده و کیفیت نظام ارجاع

یکی از اصلاحات اخیر در نظام سلامت اجرای طرح بیمه روستایی با محوریت پزشک خانواده و نظام ارجاع است. مطالعه حاضر به منظور بررسی کیفیت نظام ارجاع در طرح ملی پزشک خانواده در شهرستان شاهرود انجام شد. این پژوهش، از نوع مطالعات کاربردی بود که به روش مقطعی در سال 1389 اجرا گردید. در این مطالعه، کلیه مراکز بهداشتی درمانی مجری طرح پزشک خانواده مورد مطالعه قرار گرفته و تعداد 800 نفر از بیماران ارجاعی بررسی و بر اساس مشاهده مستندات و مصاحبه با بیماران، پرسشنامه ها و چک لیست های ذی ربط تکمیل شد.
در 56.2 درصد از بیماران ضرورت ارجاع با تشخیص پزشک خانواده و در 43.8 درصد به درخواست بیمار انجام شده و نیز انتخاب پزشک سطح 2 در 66 درصد از موارد توسط بیمار و در 34 درصد توسط پزشک خانواده صورت گرفته بود. محل ارجاع 53 درصد از بیماران در سطح 2 مطب و کلینیک های خصوصی بود. یک سوم بیماران از خانه بهداشت ارجاع شده و حدود یک پنجم ارجاعات منجر به بستری بیمار گردیده بود. ارسال رونوشت ارجاع از پزشک خانواده به خانه بهداشت فقط در 12.5 درصد از موارد وجود داشت. پزشکان متخصص داخلی با 16 درصد، بیشترین پذیرش بیماران ارجاعی از سطح اول را داشتند. کیفیت پس خوراند، تنها در 8.4 درصد از بیماران مطلوب بود. بین محل ارجاع بیماران در سطح 2 و پسخوراند، رابطه معنی دار مشاهده گردید (0.002=P).
هرچند که یکی از اهداف اجرای طرح ملی پزشک خانواده اصلاح نظام ارجاع بوده و هست، ولی نتایج این مطالعه نشان داد مشکلات جدی در سطح 1 و 2 وجود دارد که رفع آن بهبود خدمات و رضایت بیماران را به دنبال خواهد داشت.