ارتباط شکل های شیمیایی مس با پاسخ های گندم ((Triticum aestivum L. در خاک های آهکی تیمارشده با لجن فاضلاب

مطالعه شکل های مس در خاک امکان تعیین شکل یا شکل های قابل استفاده و متحرک این عنصر را می دهد. هدف این پژوهش بررسی شکل های قابل استفاده مس در خاک های آهکی تیمارشده و تیمارنشده با لجن فاضلاب می باشد. برای تیمار خاک ها 10 گرم لجن فاضلاب به هر کیلوگرم خاک اضافه شد. پس از خواباندن خاک های تیمارشده و تیمارنشده با لجن فاضلاب به مدت یک ماه، شکل های تبادلی، متصل به کربنات ها، متصل به اکسیدهای آهن و منگنز، متصل به ماده آلی و تتمه عنصر مس تعیین شد. گیاه گندم در این خاک ها کشت و پس از 8 هفته گیاهان برداشت و عملکرد، غلظت و جذب مس در آن تعیین شدند. سپس بر اساس ضریب همبستگی بین پاسخ های گیاه و شکل های مس، شکل های قابل استفاده گندم تعیین شدند. نتایج نشان داد که کاربرد لجن فاضلاب سبب افزایش همه شکل های مس و پاسخ های گندم شد. نتایج کشت گلدانی نشان داد که در خاک های شاهد، بین شاخص غلظت مس در گندم و شکل های تبادلی (*66/0 r=)، متصل به اکسیدهای آهن و منگنز (*75/0 r=) و شکل تتمه (*75/0 r=) همبستگی معنی داری وجود داشت. به علاوه در خاک ها تیمارنشده جذب مس با شکل تتمه همبستگی معنی داری (*64/0 r=) داشت. همچنین نتایج نشان داد که در خاک های تیمارشده با لجن فاضلاب غلظت مس در گندم با شکل های تبادلی (**89/0r=) و متصل به اکسیدهای آهن و منگنز (*65/0 r=) همبستگی معنی داری داشت. بنابراین در خاک های شاهد شکل های تبادلی، متصل به اکسیدهای آهن و منگنز و تتمه و در خاک های تیمارشده با لجن فاضلاب شکل های تبادلی و متصل به اکسیدهای آهن و منگنز می توانند به عنوان شکل های دارای قابلیت استفاده گیاه گندم به کار روند.