مقایسه کارآیی تثبیت بیولوژیک نیتروژن در نژاد های بومی و غیربومی Rhizobium leguminosarum;bv. phaseoli در لوبیا (Phaseolus vulgaris L.)

به منظور بررسی کارآیی تثبیت بیولوژیک نیتروژن نژاد های باکتری همزیست با لوبیا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های 1385 و 1386 در منطقه خرمدره استان زنجان انجام شد. سطوح تلقیح و کود شامل نژاد Rb117 جمع آوری شده از خاک های منطقه، نژاد Rb123 از منطقه همدان، نژاد Rb136 از منطقه چهارمحال و بختیاری به همراه مایه تلقیح صنعتی ویژه لوبیا، استفاده از 100کیلوگرم نیتروژن خالص از منبع کود اوره و بدون تلقیح بودند که در سه رقم لوبیای تیپ I (رشد محدود) به نام لوبیاچیتی COS16، قرمز اختر و قرمز درخشان مورد بررسی قرار گرفتند. سویه های مورد بررسی به کمک آزمایشگاه موسسه تحقیقات خاک و آب کشور تهیه گردید، به طوری که در هیچ یک از بسته ها تعداد باکتری کمتر از 108×4 سلول در هر گرم نبود. نتایج نشان داد که در مجموع، تلقیح ارقام مختلف لوبیا با سویه های باکتری، موجب برتری صفاتی چون عملکرد دانه، وزن و تعداد گره در ریشه، درصد و عملکرد پروتئین نسبت به حالت بدون تلقیح و در بعضی موارد نسبت به مصرف 100کیلوگرم کود خالص نیتروژن می گردد. در بین سویه های مورد استفاده، نژاد باکتری بومی Rb117 نسبت به سایر نژادها برتری نشان داد و در بین ارقام مورد استفاده، رقم لوبیاچیتی COS16 نسبت به دو رقم دیگر برتری صفات بیشتری را در برابر تیمارهای مورد اعمال، نشان داد. کاشت لوبیا با انواع مایه تلقیح، توانست حدود 43درصد محصول را نسبت به شاهد (بدون تلقیح و بدون کود) افزایش دهد و در بین انواع نژادها، نژاد بومیRb117، بیشترین تاثیر را بر عملکرد کمی انواع لوبیا داشت.