مقایسه میزان آلکالوئیدهای گروه مورفین طی مراحل مختلف رشد در گیاه دارویی خشخاش ((Papaver somniferum L.

گیاه خشخاش حاوی آلکالوئیدهای دارویی مهمی از جمله مورفین، کدئین، تبائین، نوسکاپین، پاپاورین و سنگوئینارین می باشد که دارای ارزش اقتصادی بالایی در صنایع داروسازی است. با توجه به اینکه میزان تولید متابولیت های ثانویه در گیاهان دارویی بسیار کم می باشد تاکنون استراتژی های مختلفی جهت تجاری کردن استحصال آنها به کار گرفته شده است.
این آزمایش جهت بررسی روند تجمع آلکالوئیدهای گروه مورفین در گیاه خشخاش طی مراحل مختلف رشد انجام گرفت.
گیاه خشخاش در شرایط گلخانه ای کشت شد و طی سه مرحله بذر، رویشی و بعد از گلدهی از بافت های ریشه و اندام های هوایی نمونه برداری صورت گرفت و پس از استخراج آلکالوئید از هر یک از نمونه ها به طور جداگانه، میزان آلکالوئیدهای مورفین، کدئین و تبائین با استفاده از دستگاه کروموتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) مورد سنجش قرار گرفت.
نتایج نشان دادند که میزان این آلکالوئیدها در بخش های مختلف گیاه و طی مراحل مختلف رشد متفاوت می باشد. بیشترین میزان مورفین، کدئین و تبائین در اندام های هوایی این گیاه و در مرحله گلدهی مشاهده شد. آلکالوئید غالب، در تمام بخش های این گیاه مورفین بود.
با بررسی نتایج مشخص شد که مرحله رشد و نمو گیاه نقش مهمی در میزان تجمع آلکالوئیدهای مورد بررسی دارد، به طوری که میزان هر سه آلکالوئید مورفین، کدئین و تبائین در مرحله بعد از گلدهی هم در ریشه ها و هم در اندام های هوایی به مراتب بیشتر از مقدار آن در مراحل اولیه رشد و بذرها می باشد. از آنجایی که بیشترین مقدار مورفین در مرحله بعد از گلدهی مشاهده شد به نظر می رسد به کار گرفتن تکنیک های نوین از جمله مهندسی متابولیت های ثانویه در این مرحله نتایج بهتری را در بر خواهد داشت.