ارزیابی کمی پیامدهای تغییر کاربری زمین بر کیفیت خاک های جنوب مشهد

نوع کاربری زمین از جمله مهم ترین عوامل موثر بر کیفیت خاک است. در این مطالعه با هدف بررسی تاثیر تغییر کاربری زمین بر کیفیت خاک، 18 ویژگی (مجموعه TDS) 60 نمونه خاک به عنوان شاخص کیفیت خاک، در زمین های کشاورزی و مرتعی محدوده ای به وسعت 1800 هکتار در جنوب مشهد تعیین شد. همچنین منحنی توزیع اندازه منافذ خاک نیز به عنوان شاخص دیگری از کیفیت خاک در 40 نمونه تعیین گردید. مقادیر کمی کیفیت خاک در نمونه های مورد بررسی توسط 6 مدل (IQITDS، IQIMDS، NQITDS، NQIMDS، CR و SI) محاسبه شد. نتایج نشان داد که تغییر کاربری زمین از مرتع به کشاورزی موجب کاهش معنی دار تخلخل، خاک دانه های پایدار در آب (WSA)، شیب منحنی رطوبتی در نقطه عطف (شاخص Sgi) و میانگین وزنی قطر خاک دانه ها (MWD) در سطح 1 درصد و فاکتور فرسایش پذیری و آب قابل استفاده گیاه (PAWC) در سطح 5 درصد شد و نیز باعث خارج شدن توزیع اندازه منافذ از محدوده بهینه گردید. تغییر کاربری با تاثیر منفی بر ویژگی های فیزیکی، موجب فروسایی کیفیت خاک گردید. همچنین همبستگی معنی دار و مثبت درصد خاک دانه های درشت (بزرگ تر از 4 میلی متر) با درصد کربن آلی و شاخص Sgi، در سطح احتمال 1 درصد مشاهده شد. در بین مدل های مورد بررسی، سه مدل IQITDS، NQITDS و SI به تغییر کاربری زمین حساس بودند و تفاوت معنی داری بین دو کاربری داشتند (01/0P<).