تاثیر سیستم های مختلف آبیاری در حرکت جانبی کود اوره نشان دار در کرتچه ایزوتوپی گیاهان کاهو و چغندر قند

به منظور بررسی تاثیر روش های کاربری کود و آب در حرکت جانبی کود نیتروژنی و نقش آن در تعیین ابعاد دقیق کرتچه ایزوتوپی در گیاه غده ای چغندرقند و گیاه سبزینه ای کاهو، آزمایش مزرعه ای در طی سال های 1384 و 1385 در پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی (مزرعه زعفرانیه کرج) در کرت های به ابعاد 144 مترمربع در قالب طرح بلوک کامل تصادفی (RCB) به صورت کرت خرد شده و در 3 تکرار اجرا گردید. سیستم های مختلف آبیاری شامل سیستم کود آبیاری قطره ای، کود آبیاری بارانی و سیستم فارو به عنوان فاکتور اصلی و مناطق نمونه برداری شامل ایزوتوپی مرکزی، گارد و غیرایزوتوپی (فاکتور فرعی) بودند. نمونه های گیاهی از مناطق مختلف کرتچه ایزوتوپی برداشت شده و نسبت ایزوتوپی N14N/15در اندام هوایی توسط دستگاه اسپکترومتر گسیلی NOI7 اندازه گیری گردید. نتایج بیانگر این مطلب می باشد که در گیاه کاهو، مناطق مرکزی کرتچه ایزوتوپی و گارد اول در یک گروه آماری قرار گرفته و به طور میانگین 48 درصد از نیاز کودی، از منبع نشان دار تامین گردیده است. در خصوص گیاه چغندرقند مناطق مرکزی کرتچه ایزوتوپی، گارد و غیرایزوتوپی در 3 گروه متفاوت آماری قرار گرفته و روند کاهش جذب به ترتیب برابر با 31 درصد و 82 درصد ملاحظه گردیده است. بنابراین در طراحی کرتچه های ایزوتوپی اولا توصیه بر این است تا همه امور مرتبط با افزایش کارایی مصرف کودهای نیتروژنی با رویکرد کاهش اتلاف نیتروژن و به دنبال آن کاهش درصد غنی سازی کود نشان دار مورد لزوم مدنظر قرار گیرند. همچنین بین گیاهان مورد مطالعه و گیاهان غیرایزوتوپی حتما باید یک ردیف گیاه گارد به صورت حایل قرار گیرد. به این ترتیب با در نظر گرفتن همه شرایط، می توان سطح کرتچه ایزوتوپی را در سیستم های قطره ای و بارانی تا حد 56/0 مترمربع در گیاه کاهو و 12/1 مترمربع در گیاه چغندرقند کاهش داد. تحت این شرایط کارایی ردیابی ایزوتوپی در حد کرتچه های حایل دار پلاستیکی افزایش خواهد یافت. خاطرنشان می گردد در نمونه برداری از کرتچه ایزوتوپی در سیستم آبیاری فارو، نمونه برداری از مرکز کرتچه ایزوتوپی همواره دقیق ترین پاسخ را به همراه نخواهد داشت. بنابراین به دلیل حرکت کود نشان دار در مسیر جریان آب، توصیه بر این است تا نمونه برداری اندکی متمایل به جلو (در امتداد جریان آب) صورت گیرد. در این صورت نقطه مورد مطالعه بیش ترین جذب را در خصوص N15 و کم ترین تداخل را با N14 خواهد داشت.