فاکتورهای کنترل کننده توزیع عناصر اصلی، فرعی، جزئی و نادر خاکی در نهشته لاتریت داش آغل، شرق بوکان، استان آذربایجان غربی، شمال غرب ایران

نهشته لاتریت داش آغل در فاصله 20 کیلومتری شرق شهرستان بوکان، جنوب استان آذربایجان غربی (شمال غرب ایران) واقع می باشد. این نهشته به صورت لایه ها و عدسی های منفصل چینه سان در مرز بین دولومیت های سازند الیکا (تریاس) و ماسه سنگ های سازند شمشک (ژوراسیک) توسعه یافته است. مطالعات کانی شناسی نشان می دهند که هماتیت، گوتیت، کائولینیت، کلریت، مونت موریلونیت، ایلیت، بوهمیت، کوارتز، روتیل و پیریت کانی های اصلی کانسنگ های لاتریتی می باشند. بر اساس داده های شیمیایی، این نهشته به سه تیپ، (1) فریت، (2) فریت کائولینیتی و (3) کائولینیت بوکسیتی قابل تقسیم بندی است. بررسی ضرایب همبستگی و الگوهای توزیع عناصر در یک نیمرخ انتخابی دلالت بر نقش موثر عناصر Al و Si در توزیع و تمرکز عناصری نظیر Cr، Sc، Ba، Cs، Ga، Hf، Nb، Ta، Th، و REEs در کانسنگ ها دارد. توزیع ناموزون عناصر نادر خاکی در نیمرخ مورد مطالعه، منشاء نابرجا را برای نهشته نشان می دهد. نتایج بدست آمده از مطالعات زمین شیمیایی پیشنهاد می کنند که رفتار عناصر در طی توسعه کانسنگ ها تابعی از عواملی چون تغییر در شیمی محلول های هوازده کننده (pH و Eh)، مکانسیم آهن زدایی- آهن زایی، جذب سطحی، روبش توسط اکسیدهای فلزی، شدت لاتریت زایی، حضور در فازهای مقاوم در برابر هوازدگی و تثبیت در فازهای نئومورف می باشد. بررسی های زمین شیمیایی بیشتر ثابت می نمایند که توزیع و تثبیت عناصر نادر خاکی در کانسنگ ها توسط کانی های رسی (کائولینیت، کلریت، مونت موریلونیت، و ایلیت)، بوهمیت، روتیل، زیرکن، سریانیت، باستنازیت، و زینوتایم صورت گرفته است.