تجزیه پذیری سه نوع کود دامی و اثر آنها بر زیست توده میکروبی در خاکهای آهکی با بافت رسی و لومشنی

تجزیهپذیری ماده آلی خاک و کودهای دامی نقش بسیار مهم در فرآیندهای مختلف اکوسیستم بازی میکند. مطالعه حاضر به بررسی تجزیهپذیری سه نوع کود آلی شامل گاوی، مرغی و گوسفندی و نقش آنها بر کربن زیست توده میکروبی و نسبت تنفس میکروبی (ضریب متابولیک میکروبی) در دو خاک آهکی با بافت رسی و لومشنی میپردازد. نمونه های خاک از مزرعه گندم با کودهای آلی تیمار و سرعت تجزیه کربن آنها طی 60 روز خوابانیدن (انکوباسیون) و کربن زیست توده میکروبی در پایان انکوباسیون اندازهگیری شد. میزان کربن تجزیه شده در پایان انکوباسیون بین خاک شاهد و خاکهای حاوی کودهای آلی اختلاف معنیدار نشان داد. افزایش کودهای آلی به هر دو خاک سبب افزایش فعالیت میکروبی و تولید CO2 گردید که در خاک لومشنی با کربن آلی کمتر چشمگیرتر از خاک رسی با کربن آلی بیشتر بود. در ابتدا دوره انکوباسیون، سرعت تجزیه کربن کود مرغی در هر دو نوع خاک بیشتر از کودهای گاوی و گوسفندی بود در حالی که در پایان آزمایش مقادیر یکسانی از کربن هر سه نوع کود آلی تجزیه گردید. در خاک رسی سرعت تجزیه کود گاوی در مراحل اولیه انکوباسیون بیشتر ازکود گوسفندی بود اما در خاک لومشنی سرعت تجزیه هر دو یکسان بود و روند مشابهی را نشان دادند. اثر نوع خاک، نوع کود و اثرات متقابل بین خاک و کود بر میزان کربن زیست توده میکروبی معنیدار (01/0 >P) بود. میزان زیست توده میکروبی در خاک لومشنی (4/10) تقریبا دو و نیم برابر میزان زیست توده میکروبی در خاک رسی (2/4) بود. نتایج نشان میدهد که افزودن کود آلی به خاک اثری بر اندازه زیست توده میکروبی ندارد. در خاک لومشنی افزایش کودهای گاوی و مرغی باعث تولید زیست توده یکسان ولی بیشتر از کود گوسفندی گردید اگر چه در خاک رسی اختلاف معنیدار بین کودهای آلی مشاهده نشد. ضریب متابولیک میکروبی (qCO2) بین دو نوع خاک تفاوت معنیدار (53/0=P) نشان نداد اما تیمار کودی باعث افزایش معنیدار (01/0 >P) این شاخص گردید. بیشترین میزان ضریب متابولیکی در خاک لومشنی تیمار شده با کود گوسفندی و کمترین آن در همان خاک اما تیمار شده با کود گاوی مشاهد گردید. به طور خلاصه، نتایج این تحقیق نشان دادکه 1- تجزیه پذیری سه نوع کود دامی مورد مطالعه کاملا متفاوت است و به نوع بافت خاک بستگی دارد، و 2- این که تغییرات کربن زیست توده میکروبی و ضریب متابولیک میکروبی خاک به نوع کود آلی و بافت خاک بستگی دارند.