ارزیابی کاربرد دکترین مسئولیت حمایت در مداخله بشردوستانه (مورد بحران لیبی)

دکترین «مسئولیت حمایت» یکی از هنجارهای جدید بین المللی است که بر اساس آن هر دولتی در «حمایت» از شهروندان خود در برابر جنایات جنگی، نسل کشی، پاکسازی نژادی و جنایات علیه بشریت «مسئولیت» دارد و اگر دولتی قادر به انجام این تعهدات نباشد، جامعه بین المللی این مسئولیت را عهده دار خواهد شد. این دکترین در جریان تسری خیزش های مردمی علیه رژیم های دیکتاتوری شمال افریقا به کشور لیبی و به دنبال واکنش خشونت بار حکومت قذافی و سرکوب شدید معترضان این کشور، برای نخستین بار توسط شورای امنیت در حمایت از جمعیت غیرنظامی لیبی مورد استناد قرار گرفت. این امر به دنبال واکنش گسترده وموثر سازمان های منطقه ای و نهادهای بین المللی رخ داد. هدف این مقاله بررسی ویژگی های دکترین مسئولیت حمایت و چگونگی کاربرد آن در قضیه لیبی و ارزیابی چالش ها و دستاوردهای ناشی از آن است. به ویژه آنکه ویژگی های کاربرد دکترین مسئولیت حمایت در قضیه لیبی به خصوص ایفای نقش گسترده سازمان های بین المللی و منطقه ای موجب «مشروعیت» بخشی به اقدامات شورای امنیت و زمینه ساز تثبیت هر چه بیشتر این هنجار و تبدیل شدن آن به مبنایی برای اقدامات مشابه در آینده، گردیده است.