ژئوپلیتیک فضای حقیقی و فضای واقعی؛ بحثی در ژئوپلیتیک فضای مجازی

اعلام اخیر در زمینه «پایان جغرافیا» و ایده به اصطلاح «سرزمین زدایی از فضای سیاسی» که حاصل آمیزه ای از انقلاب فناوری اطلاعات و اقتصاد جهانی شده بازار آزاد و نیز حرکت آزادانه سرمایه به ورای مرزهاست، این مسئله را مطرح می سازد که آیا هیجان زدگی علمی می تواند در پاره ای مواقع، عقلانیت علمی را تحت الشعاع قرار دهد. در برابر چنین احتمال هایی، آزمودن تفاوت های موجود در معنای جغرافیایی و کاربرد های مکانی واژه هایی مانند «سرحد»، «مرز» و «سامان» و نیز تفاوت های بنیادین میان آنها از دو منظر معنایی و کاربردی، همراه با مفهوم «موانع» می تواند این مسئله را تا حدودی روشن سازد. پیرو مفاهیم «آیکونوگرافی» و «سیرکولاسیون» ژان گاتمن –که در متن مورد بررسی قرار گرفته اند – تردید اندکی بر جای می ماند که تا آن هنگام که انسان به هویت خویش – که از منظری جغرافیایی تعریف می شود – اهمیت دهد و تا هنگامی که ذهن بشر به طور همزمان مشغول مفهوم استقلال در چهارچوب سیاسی سازماندهی شده ای باشد، این استقلال را تنها می توان در بستر فضای محدود و مشخص سیاسی فهمید. گسترش انقلابی فناوری اطلاعات همراه با جهانی شدن اقتصاد جهان و حرکت آزادانه سرمایه، به تسهیل مشکلات ارتباط در هر دو معنای زمان و فضا کمک کرد. در واقع، این امر تا آنجا پیش رفت که گاه آنچه واقعی است و آنچه مجازی است به جای یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. با این حال، تردید اندکی در این زمینه وجود دارد که تا هنگامی انسان به حفظ استقلال خویش از دیگران در چهارچوب سهم ویژه اش از فضا اهمیت دهد، مرزها سر جای خود خواهند ماند تا گرایش بی پایان وی به متفاوت بودن از دیگران و سربلند بودن از مضامین هویتی ویژه اش را نمایان سازد.