امکان سنجی استفاده از سیستم آبیاری قطره ای در کاربرد پساب تصفیه خانه های فاضلاب شهری مشهد

امروزه در مباحث مدیریت بهینه آب، به خصوص در بخش کشاورزی، به کارگیری منابع آب غیرمتعارف از جمله پساب تصفیه خانه های فاضلاب و نیز استفاده از سیستم های آبیاری پربازده از قبیل سیستم های آبیاری قطره ای، جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. استفاده از سیستم های آبیاری قطره ای هر چند که نقش به سزایی را در کاهش اتلاف و حفاظت از منابع آب در بخش کشاورزی دارد، ولی برخی از خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی پساب می تواند کاربرد آبیاری قطره ای را در برنامه های آبیاری با پساب محدود سازد. در تحقیق حاضر کیفیت پساب تصفیه خانه های فاضلاب شهر مشهد (اولنگ، پرکندآباد 1 و پرکندآباد 2) از نقطه نظر پتانسیل ایجاد انسداد و خوردگی در سیستم های آبیاری قطره ای، با ملاک قرار دادن مهم ترین شاخص های کیفی، مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور در طی یک دوره یک ساله، پساب تصفیه خانه های شهری مشهد از نقطه نظر پارامترهای pH، غلظت جامدات محلول، جامدات معلق، آهن، منگنز و نیز تراکم کلی فرم های کل مورد آزمایش و بررسی قرار گرفت. مقایسه پارامترهای مذکور با استانداردهای ارائه شده در مراجع نشان داد که کاربرد سیستم های آبیاری قطره ای جهت آبیاری محصولات کشاورزی با پساب، از نقطه نظر تراکم عوامل میکروبی موجود (در محدوده 3/7-8/4 لگاریتم تعداد در 100 میلی لیتر) دارای محدودیت شدید است. همچنین کاربری این سیستم ها از نقطه نظر سایر پارامترهای کیفی پساب از جمله pH (0/8-3/7)، غلظت جامدات محلول (1200-800 میلی گرم در لیتر)، غلظت مواد جامد معلق (138-42 میلی گرم در لیتر)، آهن (6/0-2/0 میلی گرم در لیتر)، منگنز (4/0-1/0 میلی گرم در لیتر) و نیز شاخص اشباع لانگلیر یا LSI (6/0-7/0-) که به نحوی معرف پتانسیل رسوب گذاری و خورندگی پساب می باشند، با محدودیت کم تا متوسط مواجه است. به منظور کاهش مسائل و مشکلات عملکردی سیستم های آبیاری قطره ای در آبیاری با چنین پساب هایی، استفاده از روش های تصفیه پیشرفته مانند روش های غشایی، فیلتراسیون و افزودن اسید به صورت دوره ای توصیه می گردد.