جنبه های روانی - اجتماعی ناباروری از دیدگاه پزشکان ایرانی

پدیده ناباروی علاوه بر قلمرو علوم پزشکی، در قلمرو علوم رفتاری و اجتماعی نیز مورد بحث و بررسی است. ناباروری به عنوان یک بحران روانی، استرس زیادی را بر زوجهای نابارور وارد نموده و به طرق گوناگون سلامت روانی آنها را تهدید می نماید. نرخ بالای باروری در ایران به لحاظ جنبه های اجتماعی-فرهنگی آن، خصوصا نزد زنان، اهمیت ویژه ای را جهت مطالعه پدیده ناباروری با تکیه بر جنبه های روانی اجتماعی مطرح می نماید. این پژوهش، به عنوان مطالعه مقدماتی و اولیه، دیدگاه پزشکان و متخصصان درگیر در امر ناباروری را که ضمن برخورداری از تجارب مفید از زوجهای نابارور، بعنوان یکی از منابع مهم و قابل اعتماد جهت مطالعات فرهنگی-اجتماعی ناباروری بشمار می روند، مورد مطالعه قرار می دهد. مطالعه حاضر پژوهشی است هدفدار، که با طرح مسائل اولیه روانی- اجتماعی در ناباروری، شناخت نقش عوامل روانی- اجتماعی ناباروری از دیدگاه پزشکان ایرانی و شناخت میزان اهمیت مسایل روانی- اجتماعی ناباروری نزد این پزشکان را مورد بررسی قرار می دهد، تا از این طریق هم حمایت روانی- اجتماعی بیشتری از زوجهای نابارور انجام پذیرد و هم به لحاظ اقتصادی از جهت صرف وقت و هزینه های غیرضروری یا از انجام درمانهای پزشکی نابجا جلوگیری نماید و یا درمانهای پزشکی را با اثر بخشی بیشتری همراه سازد. برای مطالعه عوامل روانی-اجتماعی درگیر ناباروری، پس از بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه ساندبی (1997) در یک مطالعه اولیه، پرسشنامه ای 40 سوالی تدوین گردید و در میان 120 پزشک و متخصص درگیر در امر ناباروری با تخصص های گوناگون (زنان و زایمان، ارولوژی، جنین شناسی، عفونی و پزشکان عمومی) توزیع گردید. یافته های این مطالعه توصیفی نشان داد که از دیدگاه پزشکان پدیده ناباروی یک موضوع نسبتا مهم در جامعه ایران است که توجه بیشتری را طلب می کند. همچنین از دیدگاه پزشکان جمعیت نابارور در ایران که از طبقه نسبتا کم درآمد می باشند و درمان ناباروری هزینه نسبتا بالایی را بر آنها تحمیل می کند. بیشترین مشکلات عاطفی و روانی زوجهای نابارور، ناامیدی، سرخوردگی، ترس و اضطراب بوده و کمتر با خشم و پرخاشگری همراه بوده است. این مشکلات، به همراه مشکلات خانوادگی و اجتماعی، از نوع برهم خوردن روابط زناشویی و بروز مسایلی از قبیل ازدواج مجدد، جدایی و طلاق از موضوعات بسیار مهمی است، که خدمات رواشناسی و مشاوره را بسیار مهم و حیاتی می سازد. یاس و ناامیدی، ترس و اضطراب، از عوامل روانشناختی مهمی است که هر فرد انسانی را برای ابتلا به بیماری روانی مهیا می سازد. در این خصوص زنان بیش از مردان در معرض آسیب های روانی هستند. در این ارتباط، از دیدگاه پزشکان، استرس و افسردگی در ایجاد ناباروری، مشاوره و روان درمانی و آگاهی از جزییات اقدامات تشخیصی و درمانی در درمان و بهبود ناباروری نقش موثری را ایفا نموده و حضور روانشناسان و مشاوران در بخشهای درمانی و کلینیکی ناباروری را ضروری می نماید، تا مداخلات روانی لازم را در کلیه مراحل قبل از درمان، حین درمان و بعد از درمانهای پزشکی، برای بیماران فراهم آورند.