سنجش ظرفیت پرداخت مالیاتهای اسلامی در استانهای کشور (مطالعه موردی زکات)

در اسلام همه مالیات ها در اختیار دولت اسلامی قرار می گیرد تا در جهت مصالح عمومی صرف شود. به طور کلی مالیات های اسلامی را می توان به دو دسته مالیات های ثابت (دایمی) و مالیات های متغیر تقسیم کرد. در مالیات های ثابت (از جمله زکات، خمس، خراج و جزیه) نرخ مالیات توسط شریعت معین شده است. اما مالیاتهای متغیر بر حسب ضرورتها و تشخیص مصالح عامه وضع و دریافت می شود. در مقاله حاضر با توجه به اجماع نسبی فقهاء در موارد 9 گانه مشمول زکات (غلات اربعه، نقدین و انعام ثلاثه) و حدود نصاب آنها، سعی شده است ظرفیت زکات برای استانهای کشور به استناد آمارنامه کشاورزی در سال 1388 برآورد شود. تنها در خصوص غلات اربعه، ظرفیت زکات در کل استانهای کشور حدود 2321 میلیارد ریال برآورد شده است که استانهای خراسان رضوی، خوزستان، فارس، استانهای شمال غربی، کردستان، کرمانشاه، لرستان، همدان و گلستان جزء استانهای با ظرفیت بالای زکات زراعی محسوب می شوند. همچنین با برآورد زکات انعام ثلاثه و ترکیب ارقام، ظرفیت کل زکات حدود 2968 میلیارد ریال برآورد شده است و استانهایی چون یزد، هرمزگان، بوشهر و سیستان و بلوچستان، به عنوان استانهایی با ظرفیت پایین زکات مشخص شده اند.