درآمدی بر گونه شناسی کالبدی نشانه های شهری در نقشه ادراکی شهروندان

محیط های شهری به منظور اینکه تصویری واضح در ذهن ساکنان شان ایجاد کنند، ضروری است این مکان را برای شان فراهم سازند که نیازمند این هستند که ایشان را قادر سازند تا اجزای آن محیط ها را به آسانی شناسایی کنند و آنها را در ذهن خود در قالبی به هم پیوسته به یکدیگر ارتباط دهند. اما امروزه در طراحی شهرها، کمتر به ابعاد کیفیتی مانند انسجام نقشه های ادراکی ساکنان و خوانایی و نظایر آن توجه می شود.
هدف از این پژوهش، مشخص ساختن ویژگی های نشانه های شهری در شهرهای تاریخی است که در نقشه های ادراکی شهروندان و نیز در اذهان مردم به منظور خوانایی بافت شهری، اهمیت فراوانی دارند، از این طریق می توان اهمیت این نشانه ها را با وضوح بیشتری برای طراحان بیان کرد. در پژوهش حاضر کوشش شده است که با روش توصیفی تحلیلی و بر اساس شاخص های کالبدی و عملکردی مختلف به شناسایی و ارزیابی انواع نشانه های شهری، که ساکنان شهر یزد از آنها در شکل دهی به نقشه های ادراکی شان استفاده می کنند، پرداخته شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد که آن دسته از نشانه ها و نمادهای شهری که یک یا چند ویژگی از آنهایی را که در پی می آیند در خود داشته باشند، در نقشه های ادراکی مردم شهر یزد اهمیت بیشتری دارند. این ویژگی ها چنین اند:- تمایز فرمی از فضای پیرامون؛- استقرار در مجاورت و یا تقاطع شریان های اصلی شهر؛- قرارگیری در بافت تاریخی و یا دارا بودن ارزش میراثی (میراث فرهنگی تاریخی)؛ و- دارا بودن کاربری های مذهبی، فرهنگی، تجاری و جز آن، و عملکردهایی چون المان شهری.