نقش تبریز و تجار آن در احیای سنت قالیبافی ایران در دوره قاجار

شهر تبریز بهعنوان مهمترین شهر شمال غرب کشور همواره در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران پس از اسلام نقش مهمی ایفا کرده است. در دوره قاجار نیز این شهر که ولیعهدنشین حکومت بود، مبدا و مرکز تحولات مهمی از جمله انقلاب مشروطه و دروازه مدرنیته کردن ایران بوده است.
این شهر همچنین بهلحاظ موقعیت جغرافیایی خاص و همجواری با کشورهای روسیه و امپراطوری بزرگ عثمانی و نیز نزدیکی به راه های ارتباطی با ممالک صنعتی، نقش مهمی در مبادلات تجاری میان ایران و دنیای غرب ایفا کرده است.
احیای دوباره تولید فرش در ایران، پس از دوران باشکوه صفویه، در اواسط دوره قاجار و با محوریت شهر تبریز و بازاریان و تجار آن صورت گرفت. در این پژوهش به بررسی زمینه های موثر در فرآیند شکلگیری و گسترش این نهضت از تبریز و تاثیرات آن بر دیگر مناطق تولید فرش کشور پرداخته شده است.
این پژوهش نشان میدهد نقش تجار و بازرگانان تبریز در فرآیند احیای هنر- صنعت قالی بافی ایران به اندازه ای است که اغلب کارشناسان، انجام موفق این مهم را مدیون بازرگانان و تولید کنندگان تبریزی میدانند. با توجه بهکمبود منابع مستند تاریخی از دوره های مختلف قالیبافی ایران و بروز اختلاف نظرهای فراوان در این حوزه، انجام چنین پژوهشهایی از سایر دوره های تاریخی فرش ایران میتواند چراغ راه آینده باشد.