بررسی تنوع ژنتیکی برخی از جمعیت های گیاه دارویی دم شیر در ایران با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD

گیاه دم شیر با نام علمی Leonurus cardiaca از خانواده Lamiaceae (نعناعیان) و زیر خانواده Lamioideae تنها گونه موجود از جنس Leonurus در ایران است. وجود ترکیبات مختلفی چون فلاونوئیدها، ایریدوئیدها، تری ترپن ها، تانن ها، استرول ها، کاروتنوئیدها خواصی چون درمان بیماری های قلب و معده و اختلالات عصبی را برای این گیاه به همراه دارد. در این تحقیق نشانگر مولکولی RAPD برای بررسی تنوع ژنتیکی ژرم-پلاسم 47 نمونه گیاهی از 6 جمعیت وحشی جمع آوری شده گیاه دارویی دم شیر در ایران مورد استفاده قرار گرفت. تعداد 60 آغازگر تصادفی در انجام واکنش PCR روی DNA ژنومی استخراج شده از برگ آزمایش شد که 28 آغازگر نوارهای چند شکلی تولید نمودند و در کل 364 نوار DNA بدست آمد که تعداد 325 نوار چند شکل بودند. تجزیه کلاستر ژنوتیپ ها بر اساس ضریب تشابه دایس و به روش UPGMA انجام گرفت. میزان حداقل تشابه ژنتیکی در این تحقیق 08/0 بین نمونه های درگز 1 و ساری 5 و حداکثر آن بین نمونه های ساری 7 و ساری 3 معادل 87/0 بدست آمد. در تجزیه کلاستر ژنوتیپ ها در فاصله 20 دو کلاستر اصلی ایجاد شد که یکی از آن ها شامل نمونه های درگز و کلاستر دیگر شامل نمونه های خوانسار، کرمان، سراب، طالقان و ساری بود. بررسی تنوع درون جمعیت ها با استفاده از میانگین تنوع ژنتیکی نی و شاخص اطلاعاتی شانون نشان داد تنوع ژنتیکی در درون جمعیت سراب و طالقان (10/0=، h 15/0= I) نسبت به سایر جمعیت ها، بیشترین و در جمعیت ساری (05/0 = h، 08/0 = I) کم ترین بوده است. تلاقی ژنوتیپ های جمعیت درگز با دیگر جمعیت ها با توجه به فاصله ژنتیکی تعیین شده در این مطالعه می تواند گزینه مناسبی برای تولید هیبریدهایی با عملکردهای مورد نظر باشد.