فلسفه اسلامی؛ تئوسوفی یا فیلوسوفی؟(نزاع حائری و کربن)

این مقاله نزاع کربن و حائری پیرامون اطلاق فیلوسوفی و تئوسوفی بر فلسفه اسلامی در محافل غربی را می کاود؛ از نظر کربن و پیروانش اطلاق فلسفه به معنای غیردینی و مصطلح آن در غرب بر فلسفه اسلامی رسا نیست و با بخش مهمی از آموزه های آن در تعارض است. بدین منظور واژه تئوسوفی نظر به معنا و موارد کاربرد آن از آغاز فلسفه در یونان تاکنون ترجیح دارد. در طرف مقابل، حائری که فلسفه اسلامی را در اصل هلنیکی و کار فیلسوفان مسلمان را شرح و تفسیر فلسفه ارسطو و ارائه استشهادات قرآنی و روایی می داند، بین گونه های مختلف فلسفی به نوعی همگونی قائل است. بر این اساس، از نظر وی عنوان فیلوسوفی به همان معنایی که بر فلسفه های غربی اطلاق می گردد بر فلسفه اسلامی نیز صادق است و تئوسوفی چنین اعتباری را ندارد. این قلم نه ادله حائری را کافی می داند و نه فلسفه اسلامی را در برابر فلسفه هلنیکی قرار می دهد. در فلسفه اسلامی مایه های استوار یونانی، حفظ و افزون بر آن، ابداعات فراوانی نیز بر آن افزوده شده است. از این رو مقاله آوانویسی «حکمت اسلامی» را ارجح می داند.