نظام وقف در بیمارستان های دوره اسلامی از ابتدا تا آغاز عثمانی

نظام وقف در میان مسلمانان به سبب تاکید فراوان قرآن، سنت نبوی6 و تشویق ائمه اطهار7 گسترش چشم گیری داشت. وسعت روند بیمارستان سازی در سراسر قلمرو اسلامی از اندلس در غرب تا ماوراءالنهر و هند در شرق اسلامی، نشان دهنده اهتمام خاص و ویژه تمدن اسلامی به امور پزشکی و درمانی جامعه است. در ابتدا بودجه و هزینه های مصرفی بیمارستان های اسلامی به وسیله بانی و یا حاکم سازنده بنا تامین می شد اما خیلی زود مسلمانان دریافتند برای استمرار کار بیمارستان ها با نظام وقف است؛ زیرا با مرگ سازنده بیمارستان و یا عدم علاقه جانشینان وی در اختصاص بودجه به بیمارستان و یا ضعف اقتصادی دولت ها در مراحل بعد، اداره امور بیمارستان مختل می شد. هنگامی که بیمارستان ها، املاک و مستغلاتی موقوفه داشتند و از درآمد آن ها هزینه های خود را تامین می کردند، استمرار کارشان مستقل از ضعف و افول دولت ها و حاکمان تداوم می یافت و عموم مردم نیز فارغ از هر نژاد، مذهب و مسلکی می توانستند به صورت رایگان از خدمات آن ها بهره مند شوند. بررسی تاریخی منبع درآمد بیمارستان های اسلامی که تکیه اش بر موقوفات بود، هدف این نوشته است.