بررسی آماری و سینوپتیکی پدیده شرجی دراستان های شمالی ایران (گیلان، مازندران، گلستان)

به منظور بررسی آماری وسینوپتیکی پدیده شرجی در استان های شمالی داده های دما، رطوبت نسبی و فشار بخارآب اشباع ساعت 12(UTC) برای 11 ایستگاه سینوپتیک منطقه در طی دوره 2007-1992 از سازمان هواشناسی کشور تهیه شد. شاخص شدت شرجی و فشار بخارآب جزئی در هر روز محاسبه شد و براساس آستانه تعریف شده، روزهای شرجی به چهار گروه طبقه بندی شدند. به این ترتیب 63 روز فوق العاده شرجی با تداوم دو و بیشتر از دو روز انتخاب شدند نتایج حاصل از تحلیل های آماری نشان می دهند که شرجی ترین ماه در سواحل شمالی کشور، ماه آگوست است. ایستگاه نوشهر با متوسط 149 روز شرجی، بیشترین روزهای شرجی را تجربه می کند. در کل، سواحل غربی از شدت شرجی بیشتری نسبت به سواحل شرقی برخوردار است. جهت تحلیل سینوپتیکی، داده های فشار سطح دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل شبکه بندی شده (5/2×5/2) درجه مربوط به روزهای منتخب برای سطح زمین و سطح 500 هکتوپاسکال ازسایت مرکز ملی پیش بینی محیطی (NCEP/NCAR) استخراج گردید. پس از انتخاب چهارچوب پوشش مناسب، تحلیل عاملی انجام گرفته و با مشخص شدن نمرات عاملی نسبت به خوشه بندی این داده ها با استفاده از روش ادغام (ward)اقدام گردید و مهمترین الگوهای سینوپتیکی مرتبط با روزهای فوق العاده شرجی استخراج شدند. در الگوهای سطح زمین استقرار کم فشار پاکستان در نیمه جنوبی کشور و نفوذ این فروبار به منطقه مورد مطالعه و همچنین استقرار زبانه ای از پرفشار دریای سیاه، شمال اروپا و اروپای غربی به منطقه کاملا مشهود است. علاوه برآن الگوهای استخراج شده ارتفاع ژئوپتانسیل در سطح 500 نیزحاکمیت پرفشار جنب حاره را نشان می دهد.