بررسی شناختی ناکارآمدی های گفتاری و راهکارهای اتخاذ شده توسط سخنگویان (غیر) فصیح زبان انگلیسی در ارتباط کلامی

به کارگیری یک مدل شناختی با هدف بررسی ابعاد چندگانه روانی کلام لازم است. برای نیل به این هدف، در این مطالعه از مدل تولید گفتار روان شناختی لولت (1989، 1999 الف) برای تعیین دلایل اصلی ناکارآمدی ها و راهکارهای حل آن ها که سخنگویان فصیح و غیرفصیح زبان انگلیسی به کار می-برند، استفاده می شود. در ابتدا، یک مقیاس تحلیلی روانی کلام، با تلفیق و اقتباس از قیاس فصاحت کلام کلی نگر فولچر (1996) و مقیاس سنجش صحبت سیستم آزمون بین المللی زبان انگلیسی (2008) طراحی شد. مقیاس تحلیلی جدید در ارزیابی صداهای ضبط شده 180 فراگیر زبان انگلیسی استفاده شد و براساس این ارزیابی 50 سخنگوی فصیح و 50 سخنگوی غیرفصیح زبان انگلیسی انتخاب شدند. سپس، برای تشخیص دلایل اصلی ناکارآمدی ها و راهکارهای حل آن ها که این سخنگویان به کار می بردند، دو پرسش نامه طراحی شد و مجموعه ای از مصاحبه های بازنگرانه انجام شد. نتایج تحلیل چندگانه واریانس و نیز تحلیل های کیفی بیانگر این بودند که سخنگویان غیرفصیح زبان انگلیسی نسبت به سخنگویان فصیح، از ناکارآمدی های بیشتری در ارتباط کلامی ازجمله ناتوانی در دانش و توانش زبانی، فقدان زمان کافی برای پردازش و درکشان و ناکارآمدی های موجود در توانش زبانی مخاطب رنج می برند. به عبارت دیگر، سخنگویان غیرفصیح برای بیان منظورشان هیچ طرح کلی نداشتند، پیوسته در جست وجوی لغات مناسب برای بیان منظورشان بودند و نیز از درستی و تلفظ عبارت ها مطمئن نبودند. درعین حال، از راهکارهای مناسبی برای رفع این ناکارآمدی ها استفاده نمی کردند و عمدتا پیامشان را کاهش می دادند یا حتی در برخی از موارد، از انتقال پیام موردنظرشان صرف نظر می کردند؛ اما سخنگویان فصیح زبان انگلیسی از این ناکارآمدی ها رنج نمی بردند و از راهکارهای مناسبی ازجمله راهکارهای غلبه بر ناتوانی در دانش و توانش زبانی، فقدان زمان کافی برای پردازش و ناکارآمدی های موجود در توانش زبانی مخاطب در ارتباط کلامی، بیشتر از سخنگویان غیرفصیح استفاده می کردند. به بیان دیگر، سخنگویان فصیح می توانستند پیام های موردنظرشان را به طور پویا به شکل دیگر بیان کنند. همچنین، آن ها قادر بودند از راهکارهای مناسبی برای غلبه بر نبود زمان کافی برای پردازش استفاده کنند و نیز از ناکارآمدی های موجود در زبان مخاطب بهره برند. یافته های این تحقیق برای سنجش فصاحت کلام و آموزش فراگیران زبان انگلیسی مفید است.