بررسی سازگاری میسلیومی جدایه های قارچ Sclerotinia sclerotiorum عامل پوسیدگی سفید ساقه کلزا و ارزیابی تنوع ژنتیکی آنها با استفاده از نشانگر RAPD

پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه یکی از مهم ترین بیماری های کلزا در بسیاری از مناطق تولید این گیاه روغنی و با ارزش است. میزان بوته های بیمار در بعضی از مزارع تا 80 درصد و میزان خسارت ناشی از آن، گاهی در مزارع با آلودگی شدید تا 50 درصد عملکرد محصول نیز می رسد. این بیماری که عامل آن Sclerotinia sclerotiorum می باشد، بر روی کلزا، آفتابگردان و سایر گیاهان از قبیل کلم، کاهو، توتون، شب بو و تعدادی از گیاهان دیگر نیز باعث پوسیدگی ساقه و طوقه می شود. قارچ عامل بیماری، یکی از پلی فاژترین پاتوژن های گیاهی بوده و دارای دامنه میزبانی وسیعی است. در این تحقیق، 19 گروه سازگار میسیلیومی از 33 نمونه عامل بیماری بر روی کلزا، کلم و آفتابگردان از مناطق مختلف استان در سال زراعی 88-1387 جمع-آوری و در محیط کشت PDA کشت داده شد و مورد بررسی مورفولوژیکی و مولکولی قرار گرفتند که در نتیجه از 171 تلاقی انجام شده ایزوله-های مختلف قارچ S. sclerotiorum، 21 تلاقی (3/12 درصد) دارای سازگاری و 150 تلاقی (7/87 درصد) دارای ناسازگاری میسیلیومی بودند. هم چنین برای بررسی تنوع مولکولی جدایه های به دست آمده، از 8 آغازگر RAPD در واکنش PCR استفاده شد که 136 نشانگر چندشکل پس از الکتروفورز در ژل آگارز به دست آمد. تجزیه داده های مولکولی با نرم افزار POPGENE32 نشان داد که در بین جدایه های مورد بررسی، تنوع ژنتیکی نسبتا بالایی وجود دارد. به علاوه مشخص شد که شباهت ها و فواصل ژنتیکی، با دور یا نزدیک بودن فاصله مکانی نمونه های جمع آوری شده ارتباط ندارد. با توجه به آزمون تعادل هاردی- واینبرگ، می توان گفت جمعیت مورد مطالعه درتمام مکان های ژنی مورد بررسی در حال تعادل بوده است؛ علت این امر را می توان جوان بودن زراعت کلزا در استان گلستان، میزبان های فراوان این قارچ (از جمله علف های هرز) و یا شاید تنوع کم ارقام تحت کشت کلزا در منطقه طی چند سال اخیر ذکر کرد.