سنتز 5،3،1-تری آمینو2،4،6-تری نیترو بنزن کاتالیز شده بوسیله هترو پلی اسیدها(علمی-پژوهشی)

5،3،1-تری آمینو-2،4،6-تری نیترو بنزن یکی از مهمترین مواد منفجره غیرحساس است که به دلیل خواص ویژه اش دارای کاربردهای نظامی و غیرنظامی گسترده ای می باشد که از آن جمله می توان به استفاده در بوسترهای انفجاری مقاوم به حرارت، پیشرانه های با کارآیی بالای توپخانه ای، استفاده در سرجنگی موشک های هدایت شونده با سرعت بالا و حفاری چاه های عمیق نفت اشاره کرد.TATB به دلیل غیرحساس بودن، پایداری حرارتی بسیار بالا، دانسیته خوب و داشتن خاصیت الاستیکی و روان کنندگی و عدم تولید آن در کشور برای سنتز مورد توجه قرار گرفته است. یکی از مراحل سنتز TATB نیتراسیون با اسیدهای مایع می باشد. استفاده از اسیدهای مایع نظیر اسید سولفوریک مشکلاتی را حین انجام واکنش از جمله تولید بخارات سمی، پائین بودن ایمنی کار، خوردگی تجهیزات و ضرورت خنثی سازی اسید قوی، ایجاد می کند. با توجه به اهمیت زیست محیطی، استفاده از کاتالیزورهای اسید جامد از قبیل هتروپلی اسیدها، علاوه بر سازگاری با محیط زیست، فرآیندی سبز نیز می باشند و باعث کاهش مواد زائد و خطرناک و سهولت جداسازی محصولات طی واکنش می شود. یکی از پیش ماده های لازم در سنتز TATB، 5،3،1-تری برمو-2،4-دی نیترو بنزن(TBDNB)است که با استفاده از نیتراسیون 5،3،1-تری برمو بنزن در حضور اسید سولفوریک سنتز می شود. دیگر حد واسط TATB، ترکیب 5،3،1-تری برمو-2،4،6-تری نیترو بنزن است که طی دو مرحله از ماده اولیه تری برمو بنزن سنتز می شود. در این تحقیق TBDNB، با استفاده از هتروپلی اسیدها با بازده 99% سنتز گردید. همچنین روش تک ظرفی برای سنتز حدواسط TBTNB با نیتراسیون توسط سدیم نیترات و اولئوم با بازده 60% ارائه می گردد. TATB توسط گاز آمونیاک با استفاده از ماده اولیه TBTNB با بازده 73% سنتز گردید.