مقاومت غیر اختصاص نژادی در تعدادی از لاین های امید بخش گندم نسبت به بیماری زنگ زرد

بیماری زنگ زرد گندم با عاملPuccinia striiformis Westend. f. sp. tritici، یکی از خسارت زاترین بیماری های گندم در ایران به شمار می رود. مقاومت میزبانی به ویژه مقاومت غیر اختصاص– نژادی (Race- nonspecific)، اقتصادی ترین روش مدیریت زنگ زرد است. اگرچه طول عمر ژن های مقاومت اختصاص– نژادی (Race-specific) با ترکیب ژن های مقاومت موثر می تواند طولانی شود. روش جایگزین، به کارگیری ارقامی است که دارای مقاومت غیراختصاص- نژادی بر اساس ترکیب ژن های دارای مقاومت تدریجی (Slow rusting) و یا کوچک اثر است. به منظور ارزیابی مقاومت غیراختصاص- نژادی در این پژوهش، واکنش گیاهچه ها و گیاهان کامل 22 لاین امید بخش گندم همراه با شاهد حساس ارزیابی شدند. واکنش گیاهچه ای در شرایط گلخانه ای با استفاده از نژاد 6E150A+،Yr27 و واکنش گیاه کامل با اندازه گیری شدت نهایی بیماری (FRS) و ضریب آلودگی (CI) تحت شرایط آلودگی طبیعی با دو بار آلودگی مصنوعی ارزیابی شد. آلودگی مصنوعی با مایه زنی اینوکلوم زنگ زرد که دارای ویرولانس روی ژن های Yr2، Yr6، Yr7، Yr9، Yr22، Yr23، Yr24، Yr25، Yr26، Yr27، YrA وYrSU بود، انجام شد. آزمایش مزرعه ای بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل طی سال زراعی 91-1390 انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد که لاین های S-90-1، S-90-14، S-90-16،S-90-17، S-90-20، S-90-21 و S-90-22 همراه با شاهد حساس بیشترین مقدار FRS و CI را داشتند. لاین های S-90-2، S-90-3، S-90-4،S-90-9، S-90-11، S-90-13 و S-90-18 در مرحله گیاهچه ای حساس و در مرحله گیاه کامل مقادیر پایین FRS و CI را نشان دادند. بنابراین، این لاین ها بر اساس نتایج این پژوهش و اطلاعات شجره ای آن ها، دارای درجات متفاوتی از مقاومت تدریجی (مقاومت غیر اختصاص- نژادی یا پایدار) بودند. بقیه لاین ها که در مرحله گیاه کامل و گیاهچه ای مقادیر پایین آلودگی را نشان دادند، به عنوان لاین های نیمه مقاوم یا مقاوم انتخاب شدند.