باززایی مستقیم توس (Betula litwinowii) از طریق کشت درون شیشه ای ریزنمونه تک گره

توس (Betula sp) در ایران بازمانده جنگل های اولیه خزری و رو به انقراض است. دامنه پراکنش محدود و شرایط رویشگاهی نامساعد جنس توس و نبود زادآوری در رویشگاه های طبیعی و ناتوانی در تکثیر جنسی باعث در معرض انقراض قرار گرفتن آن شده و استفاده از فنون درون شیشه ای را برای حمایت بیش تر از این جنس مورد تاکید قرار می دهد. هدف از این پژوهش بهینه سازی محیط کشت و تیمارهای سترون سازی برای ریزازدیادی B. litwinowii، یکی از سه گونه شناسایی شده این جنس در ایران با استفاده از ریزنمونه تک گره است. ریزنمونه ها به صورت تصادفی از نهال های 5-4 ساله جمع آوری و با اعمال تیمارهای مختلف سترون سازی در دو محیط کشت MS و WPM با غلظت های مختلف هورمون های BAP و NAA کشت شدند. داده های به دست آمده با استفاده از آزمایش فاکتوریل دو عامله در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از نرم افزار SPSSو MSTATC مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد برای استریل کردن ریزنمونه های تک گره، بهترین حالت استفاده از تیمار کلرید جیوه 1/0 درصد به مدت 7 دقیقه بود و دو محیط کشت MS و WPM با غلظت های مختلف هورمونی برای تولید برگ تک گره مناسب بودند. بیش از 75 درصد جوانه های جانبی تک گره ها در هر دو محیط کشت بالا به برگ تبدیل شدند و در نهایت 10 درصد از تک گره ها تنها در محیط کشت WPM قادر به ساقه زایی و تولید ریشه شدند.