بررسی وضعیت NO2 تروپوسفری ایران طی سال های 2004 تا 2012

در این تحقیق، توزیع زمانی مکانی NO2 تروپوسفری در ایران با استفاده از داده های ماهواره OMI طی سال های 2004 تا 2012 بررسی شده است. نتایج بررسی های تغییرات فصلی NO2 تروپوسفری نشان می دهد که معمولا بیشینه فصلی در زمستان و کمینه فصلی در تابستان رخ می دهد. در ایستگاه ژئوفیزیک تهران، طی سال 2007، بیشینه NO2 تروپوسفری در دسامبر با مقدار molec/cm2 1015 28/23 و کمینه NO2 تروپوسفری در جولای با مقدار molec/cm2 1015 06/5 رخ داده است. بررسی نقشه های میانگین ماهانه توزیع تروپوسفری NO2 در منطقه خاورمیانه نشان می دهد که معمولا مناطق با غلظت بالای ستون تروپوسفری NO2 مربوط به شهرهایی با ترافیک سنگین وسایل نقلیه موتوری و فعالیت های صنعتی است. از جمله این مناطق می توان در ایران به محدوده شهرهای تهران، اصفهان، مشهد، رشت، شیراز، اهواز و تبریز اشاره کرد. بررسی روند تغییرات بلندمدت 9 ساله 2004- 2012 در شهرهای با غلظت بالای NO2 تروپوسفری نشان داده که روند افزایشی در محدوده شهرهای تهران، اصفهان و شیراز مشاهده می شود. مقایسه منطقه ای تهران از نظر NO2 تروپوسفری و نزدیک سطح زمین طی ماه های سرد نشان می دهد که مناطق شمال و شمال شرق تهران بسیار آلوده تر از جنوب آن است. یکی از عوامل موثر این امر می تواند الگوی باد و وزش بادهای دشت به کوه حاکم بر تهران باشد. شرایط هواشناسی می تواند شدت آلودگی NO2 تروپوسفری و گستردگی آن را در ایران، بیشتر کند. از جمله این شرایط می توان به حضور پشته ها در تروپوسفر میانی همراه پایداری ستون هوا، کاهش سرعت باد و افزایش وارونگی دمای هوای سطحی اشاره کرد. مقایسه مقادیر ستون NO2 تروپوسفری با غلظت آلاینده NO2 سطح زمین نشان می دهد که طی فصل سرد، همبستگی مثبتی بین آن ها برقرار است.