خاطرات کودکی یا مبانی آفرینش قصه نزد آناتول فرانس

برای اینکه بتوان به راز خلاقیت ادبی آناتول فرانس در حوزه قصه هایش دست یافت، ابتدا باید به شناخت این نویسنده توانا پرداخت. البته آثار او که همچنان سزاوار بازخوانی است با پیش داوری های بسیاری از نویسندگان به فراموشی سپرده شده است، ولی چاپ کامل آثار این نویسنده بزرگ در مجموعه پلئیاد و نیز اکران فیلم هایی با الهام از آنها سبب می شود تا توجه ما دوباره به سوی او سوق داده شود.
برای دوری از اطناب کلام و نیز رعایت اختصار، بررسی در باب قصه های او را به بخش اول یکی از آثارش با نام کتاب دوست من محدود کرده ایم که شش قصه را در بردارد. تمامی این قصه ها خاطرات کودکی آناتول فرانس را که در چهارچوب زمان مشخصی نمی گنجد، به تصویر می کشد. این قصه ها که روایتی منفرد هستند و با روایت های قبل و بعد از خود پیوستگی ندارند- و شاید این عدم پیوستگی ناشی از فراموشی باشد- فقط بر یک ماجرا و یک واقعه متمرکز شده اند. در قصه های او با روایت حوادث تخیلی روبرو نیستیم؛ بلکه شاهد رخدادهایی رئالیستی و رگه هایی طنزگونه هستیم که راوی-نویسنده پس از گذشت زمانی طولانی آنها را برای ما تعبیر و تفسیر می کند. قصه های آناتول فرانس حادثه ای را بازگو و سازوکارهای آن حادثه را در طی مسیری کوتاه و دقیق تحلیل می کند. این حادثه، گرچه برای خواننده تا حدی شگفت انگیز به نظر می آید، حاصل تخیل نویسنده نیست؛ بلکه حادثه ای است که خود را به روشنی همچون واقعیت به ما می نمایاند.
این جنگ قصه ها ما را منزل به منزل با خود به سفری می برد که لحظه روایت آنها، چه از لحاظ زمان و چه از لحاظ مکان، با وقوع حادثه بسیار فاصله دارد. این زمان و مکان بر اساس خاطرات نویسنده که با اندوهی دلنشین رنگ گرفته است، بازسازی می شود.