مکان، زمان، رویا و شخصیت در سوره یوسف(ع)

قصه ابزار مناسبی در انتقال آرمانها، تجربه ها، اندیشه ها، آداب، سنن و ارزشهای انسانی است. قرآن، قصه را زمانی به کار میبرد که میخواهد به وسیله آن حقی را در ذهن مخاطب تثبیت و باطلی را از ذهن وی پاک کند؛ اما این امر هیچ گاه مانع از آن نمیشود که ویژگی های هنری قصه پردازی در آن ظاهر نشود. در قرآن کریم هم هدف دینی و هم طریقه هنری در بیان مد نظر است. در این مقاله تلاش شده است؛ با توجه به مجموعه مفاهیم و اصول اساسی که امروزه در بیان داستان و درام تاکید می شود، تا حد امکان، در سوره یوسف، تصاویر و ویژگی های مربوط به مکان، زمان، رویا و شخصیت، کشف و طبقه بندی شود. روش خاص پژوهش توصیفی- تحلیلی و بر پایه تصاویر استخراج شده از متن سوره است.
یافته های پژوهش نشان میدهد: ارائه تصویری روشن و دقیق از اجتماع، مکان و زمان قصه، خلاقیت در آفرینش و پردازش شخصیتها و طبیعت های انسانی، خلق چهره های متفاوت از یک شخصیت، گفتگو، طرح حوادث، گره افکنی، بحران آفرینی، گرهگشایی و ایجاد انتظار از جمله مهمترین ویژگی های هنری و ادبی سوره یوسف است. عوامل یاد شده همگام با یکدیگر در روند حرکتی قصه و تحقق اهداف آن عمل میکنند. از دیگر نتایج حاصل، بازنمایی نقاط اشتراک میان اصول امروزی داستان-نویسی و قصه پردازی با قصه های قرآنی در نحوه روایت، اسلوب، ساختار و بهره گیری از ظرایف و فنون هنری و ادبی است.