ارتباط دست برتری با مبانی حرکتی در خط نستعلیق

دست، با هدایت قلم بر کاغذ ابزاری مهم در نوشتار و خوشنویسی است. با توجه به موقعیت متقابل دو دست و تفاوت های راست دستی و چپ دستی، می توان از وجود و چگونگی رابطه دوسویه یا تک سویه میان ویژگی های حرکتی در دست برتری و خط پرسید. آنچه این پرسش را برجسته تر می سازد معدود نظرات پراکنده و ناهمخوانی است که به نحوی از مسائل چپ دستان در خط و خوشنویسی حکایت دارد و باورهای مختلفی را درباره تناسب جهت نوشتاری و دست برتری بیان می کند. ازاین جهت، مقاله حاضر به بررسی ویژگی های حرکتی در دست برتری و خط نستعلیق و تناسب میان آن ها می پردازد و برای این منظور دو اصطلاح حرکت شناسی خط و حرکت شناسی دست برتری را مطرح می کند. در حرکت شناسی نستعلیق، حرکت خط در جهات مستقیم (افقی، عمود، مایل) و منحنی بررسی می شود. حرکت شناسی دست برتری نیز راستا و جهت ترسیم خطوط مستقیم (افقی، عمود، مایل) و منحنی را در میان راست دستان و چپ دستان می آزماید. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهند که عادات نوشتاری در میان راست دستان و چپ دستان، تاثیر چندانی در انتخاب جهت و راستای ترسیم خط ندارند. ازطرفی، نتایج حرکت شناسی راست برتری و خط نستعلیق هم سو هستند، به نحوی که راستا و جهات غالب در نستعلیق با راستا و جهات غالب در ترسیم خط میان راست دستان هماهنگ است.
این مقاله از نوع توصیفی تحلیلی است و داده های آن به صورت کتابخانه ای و میدانی گردآمده است.