مدل سازی مخزن کربن آلی خاک در رابطه با ویژگی های فیزیکو- شیمیایی خاک در جنگل گلندرود در شمال ایران

برآورد هرچه دقیق تر ذخیره کربن آلی خاک در اکوسیستم های پیچیده زمین از جمله جنگل ها با توجه به اهمیت بسیار روزافزون آن در پی کاهش انتشار کربن، گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی، امری مهم و ضروری تلقی می گردد. از اینرو تحقیق حاضر با هدف مدل سازی مقادیر وزنی ذخیره کربن در سطح حوض کربن آلی خاک در جنگل آمیخته راش واقع در قطعه شاهد سری 3 جنگل گلندرود صورت گرفت. در پروسه مدل سازی از روش تجزیه رگرسیون گام به گام استفاده گردید به طوری که کلیه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در 3 عمق 10-0، 30-10 و 50-30 سانتی متر برای ارائه هریک از مدل های مربوطه مدنظر قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون تجزیه واریانس یکطرفه (ANOVA) نشان داد که محتوی کلسیم تبادلی، آهک و رس در سطح (P < 0.05) و کربن آلی، ماده آلی، آهک و نیتروژن در سطح (P < 0.01) در لایه های مختلف خاک دارای اختلاف معنی دار می باشند. نتایج به دست آمده نشان داد که میانگین مقدار وزنی حوض کربن آلی خاک در منطقه مورد مطالعهt C ha-1 07/22 ± 87/543 می باشد. نتایج مدل سازی حاکی از آن است که در گام اول نسبت C/N به عنوان مهمترین عامل برای پیش بینی ارزش وزنی حوض کربن آلی خاک می باشد (8/4= SEE، 44/0 = R2adj). در مراحل بعدی مدل سازی، محتوی فسفر، نیتروژن و رس خاک به ترتیب مهمترین عوامل در تعیین پیش بینی ذخایر وزنی حوض کربن آلی خاک معرفی گردیدند (6/2- 8/3= SEE، 83/0- 64/0 = R2adj). نسبت C/N، فسفر، نیتروژن و رس به ترتیب 3/46 درصد، 41/22 درصد، 71/14 درصد و 44/9 درصد از سهم تغییرات وزنی حوض کربن آلی خاک را اختصاص دادند. با اضافه شدن هدایت الکتریکی، pH و منیزیوم تبادلی خاک به ترتیب به عنوان متغیرهای مستقل در گام های بعدی مدل سازی، بهبود قابل توجهی در میزان دقت پیش بینی ارزش وزنی حوض کربن آلی خاک در مدل های ارائه شده ایجاد نشد (3/2- 5/2= SEE، 87/0- 84/0 = R2adj). در طی پروسه مدل سازی نتیجه آنالیز هم-خطی نیز نشان داد که حداکثر فاکتور تورم واریانس مدل های مربوطه ارزش عددی کمتر از 10 داشت (10 < VIF) که از این رو دارای ارزش محاسباتی می باشند.