مروری نقادانه برمقالات تحقیقاتی کیفی در مرحله داوری مجلات: یک مطالعه کیفی توصیفی اکتشافی

محققان ایرانی به شکل روزافزونی به انجام تحقیقات کیفی و انتشار مقالات منتج از آن در حوزه سلامت، علاقه پیدا کرده اند. با این وجود مطالعه ای نقادانه بر مقالات کیفی در مرحله داوری مجلات ایرانی یافت نشد. هدف این پژوهش مروری نقادانه بر مقالات کیفی در مرحله داوری مجلات بود.
این مطالعه کیفی از نوع توصیفی اکتشافی در یک دوره زمانی بین سال های 1387 تا 1392 انجام شده است. بیش از 110مقاله که از سوی چند مجله ایرانی برای داوری به نویسنده این مقاله ارسال شده بود، مورد تحلیل کیفی قرار گرفت. موضوعات این مقالات عمدتا در ارتباط با پرستاری، مامایی و آموزش در علوم پزشکی بود. تحلیل داده ها با استفاده از دو مرحله کدگذاری باز (open coding) و محوری (axial coding) اشتروس و کوربین (Strauss and Corbin) انجام شد.
مشکلات شایع موجود در مقالات مورد بررسی، عدم بیان خلاء (چالش) در مطالعات قبلی، عدم بیان تجارب قبلی یا علائق پژ‍‍وهشگر و فقدان یک پیام جدید یا جذاب بود که تحقیق در واقع برای انتقال آن پیام انجام شده است. از مشکلات دیگر می توان به انتخاب روش شناسی نامناسب، عدم ذکر جزییات کافی از روش های مورد استفاده و بالاخره عدم اشباع کافی طبقات اصلی اشاره کرد.
مشکلات طبقه بندی شده در مقالات مورد بررسی کاملا با یکدیگر مرتبط است به نحوی که یک مشکل منجر به توسعه مشکل دیگر شده است. علاوه برمسائل مربوط به نگارش مقاله، بسیاری از مشکلات به مرحله اجرای عملیات تحقیق مربوط می شد. یافته های این مطالعه می تواند به عنوان راهنمای محققان جهت انجام و گزارش بهتر نتایج طرح های تحقیقاتی کیفی مورد استفاده قرار گیرد.