مقایسه ی زمین آماری و مرسوم در تعیین تغییرات برخی از ویژگی های خاک سطحی (مطالعه ی موردی: جیرفت، استان کرمان)

نقشه های خاک، منابع رایج اطلاعات خاک برای ارزیابی اراضی و برنامه های آمایش سرزمین می باشند. هدف از این مطالعه، ارزیابی قابلیت روش زمین آماری و مرسوم در تهیه ی نقشه ی برخی ویژگی های فیزیکی (سیلت، شن و رس) و شیمیایی (کربنات کلسیم معادل و اسیدیته) خاک بود. برای این منظور، بر اساس تفسیر عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای و بازدیدهای صحرایی، 5 واحد ژئوپدولوژیک در منطقه ای به وسعت تقریبی 12 کیلومتر مربع در جنوب جیرفت شناسایی شد. تعداد 100 نمونه ی خاک سطحی (صفر تا 20 سانتی متر) در قالب یک الگوی نمونه برداری شبکه ای منظم، به فواصل 500×250 متر برداشت گردید. نتایج مقایسه ی میانگین ویژگی های خاک بین واحدهای ژئوپدولوژیک نشان داد که این واحدها، حداقل از نظر یک یا چند ویژگی با یکدیگر تفاوت دارند. تفاوت ویژگی ها بین واحدهای مختلف به دلیل تفاوت در فرآیندهای ژئومرفیک در واحدها است. نقشه های موضوعی (پیوسته) تهیه شده از ویژگی ها به روش کریجینگ معمولی نیز تغییرات را به صورت پیوسته و هماهنگ با تغییرات فرآیندهای ژئومرفیک نشان داد؛ ولی تغییرات بین واحدها که در طبیعت به سادگی و به ویژه در مرز واحدها قابل تشخیص است و در مساحت های بزرگ برای مدیریت مناسب هستند، توسط روش زمین آمار آشکار نشد. با توجه به نتایج این مطالعه می توان پیشنهاد کرد که به منظور بررسی تغییرپذیری ویژگی های خاک در مساحت های بزرگ (نقشه های کوچک مقیاس) و برای تسریع در کار و کاهش هزینه ها از روش های مرسوم و در مساحت های کوچک (نقشه های بزرگ مقیاس) از روش های زمین آماری استفاده کرد.