نسبت بین قرآن و رمان: قصه یوسف پیامبر در قرآن

به عقیده بسیاری از صاحب نظران، پیدایی نوع ادبی رمان مستلزم شیوه خاصی از انسان شناسی و نگاه به عالم است که جز در تمدن مدرن امکان ظهور نداشته است. رمان، به ویژه رمان رئالیستی، نوعی ادبی است که با انسان منفرد و امکانات فراروی او برای مواجهه با مسائل و معضلات دنیای مدرن سروکار دارد. در میان داستان های قرآنی، قصه یوسف پیامبر (ع) بسیاری از شاخصه های رمان را دارد و برخی پژوهش ها به تحلیل این شباهت و حمل کردن گونه رمان بر داستان یوسف پرداخته اند. در این مقاله استدلال شده که علی رغم حضور عناصری چند از نوع ادبی رمان، همچون مکان، گفتگو، مسئله من و توصیفات رئالیستی در قصه یوسف، این داستان به دلیل حضور خدا و عدم تنهایی انسان، تفاوت جوهری با رمان دارد. چارچوب نظری ما نظریه رمان گئورگ لوکاچ است و به فراخور نیاز استناداتی از نویسندگان و منتقدان ادبی آورده ایم.