بررسی تغذیه گرایی مخازن سدها با استفاده از مدل CE-QUAL-W 2 (مطالعه موردی: سد شیرین دره بجنورد، استان خراسان شمالی)

در دهه‌های اخیر و در شروع قرن جدید یکی از نگرانی‌های مردم ساکن کره زمین و خصوصا کشور‌های واقع در مناطق خشک از جمله کشور ما مسئله آب است. به گونه‌ای که دسترسی به آب با کمیت و کیفیت مناسب به یک چالش مهم تبدیل شده است. خصوصیات دمایی و پایداری آب مخازن سدها را می‌توان با استفاده از مدل‌های ریاضی پیش‌بینی کرد و در صورت پیش‌بینی مشکلات زیست محیطی، می‌توان از طرق مختلف برای تخفیف و تسکین آن، راه درمانی را در پیش گرفت. در این مقاله مدل دو بعدی متوسط‌گیری شده در عرض CE-QUAL-W2 برای شبیه‌سازی تراز سطح آب، دمای آب و شرایط کیفی مخزن سد شیرین‌دره در یک دوره یازده ماهه سال 91-90 انتخاب شد. با توجه به اینکه روند تغذیه‌گرایی مخزن سد شیرین‌دره بجنورد از اوایل مردادماه تشدید یافته و در شهریور ماه به بیشترین میزان خود می‌رسد بطوری که وضعیت مخزن در مرحله مغذی (یوتروفیک) قرار می‌گیرد. لذا پس از کالیبراسیون و تایید مدل، از مدل برای شبیه‌سازی پاسخ کیفیت آب به سناریو‌های مختلف کاهش مواد مغذی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که با کاهش 60 تا 70 درصدی میزان فسفر در ورودی به مخزن شرایط مخزن از یوتروفیک به مزوتروفیک تغییر وضعیت خواهد داد. ضمن این که در بلندمدت هم می‌توان با اعمال مدیریت صحیح فسفر در حوضه آبریز و کاهش میزان آن در ورودی به سد وضعیت کیفی مخزن را از لحاظ میزان فسفر کل بهبود بخشید. نتایج حاصل از این مدل‌سازی می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را برای ارزیابی استراتژی‌های مختلف مدیریت کاهش بار مغذی در حوضه آبریز در اختیار تصمیم‌گیرندگان قرار دهد.