بررسی و انتخاب غار طبیعی مناسب برای ذخیره سازی زیرزمینی نفت خام با استفاده از ترکیب دو روش FAHP و TOPSIS

بحران مالی دنیا در طی سال های اخیر باعث افزایش قیمت بسیاری از کالاها از جمله مواد هیدروکربوری شده است. این اتفاق بار دیگر اهمیت استراتژیک ذخیره سازی نفت خام را نشان می دهد. با عنایت به جایگاه ویژه نفت در اقتصاد ملی کشور، توسعه صنعت ذخیره سازی می تواند یکی از راهکارهای کنترل این گونه بحران ها باشد. ذخیره سازی زیرزمینی نفت خام در سازه های مصنوعی (شامل مغارهای سنگی، مغارهای نمکی و معادن متروکه) و ساختارهای طبیعی (شامل میادین تهی شده نفت و گاز، سفره های آب های زیرزمینی و غارهای طبیعی) امکان پذیر است. از بین این روش ها، طبیعا روشی مناسب تر است که سازگاری بیشتری با شرایط منطقه ذخیره سازی داشته باشد. در ایران به دلیل وجود غارهای طبیعی بسیار، ذخیره سازی نفت خام در درون غارهای طبیعی جزء گزینه های مناسب به نظر می رسد. بدیهی است اگر به جای حفر مغارها، از غارهای طبیعی برای ذخیره سازی استفاده شود، هزینه ی حفر مغار از هزینه های احداث مغار حذف می شود. در مقاله حاضر به منظور انتخاب غار مناسب برای ذخیره سازی نفت خام، غارهای طبیعی بر اساس معیارهای مختلف و با استفاده از ترکیبی از دو روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) و شباهت به گزینه ایده آل (TOPSIS) مورد بررسی قرار گرفته و گزینه مستعد انتخاب شده است. لازم به ذکر است وزن معیارها بر اساس نظرسنجی از افراد باتجربه در زمینه ذخیره سازی تعیین شده است. بر این اساس غار رودافشان به عنوان غاری مناسب برای ذخیره سازی زیرزمینی نفت خام انتخاب شد. این غار در شمال شرق استان تهران و در شهرستان فیروزکوه قرار گرفته و دارای 3 تالار بوده که جزء بزرگترین تالارها در میان غارهای ایران می باشد. به طور کلی می توان گفت حجم نفت خام قابل انباشت در غار مذکور در حدود 000،250 متر مکعب تخمین زده می شود.