تفکیک و شناسایی نژادهای قارچ خوراکی دکمه ای با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR، ITS و IGS

نژادهای تجاری قارچ دکمه ای به خاطر اینکه در طی فرایندهای اصلاحی تولید شده و منشا والدینی غالبا مشابه ای دارند شباهت ژنتیکی بالایی با هم دارند. شناسایی و تفکیک ژنوتیپ های این قارچ می تواند راه گشای مسائل اصلاحی و ثبت مالکیت حقوقی در این قارچ باشد. امروزه روش های مولکولی ابزار مناسبی را جهت ارزیابی تنوع ژنتیکی و بررسی روابط خویشاوندی فراهم کرده اند. نشانگرهای ISSR توانایی جداسازی ژنوتیپ های با رابطه خویشاوندی نزدیک را دارا می باشد. از سوی دیگر، توالی های منحصر به فرد نواحی ITS و IGS ریبوزومی قارچ ها به منظور بررسی روابط تکاملی استفاده می شوند. در این مطالعه توانمندی این ابزارهای مولکولی در تفکیک ژنوتیپ های قارچ دکمه ای مورد بررسی قرار گرفت. 23 ژنوتیپ از سه گونه قارچ دکمه ای با استفاده از 20 آغازگر ISSR مورد بررسی قرار گرفتند و نواحی ITS و IGS ریبوزومی آنها نیز به کمک آغازگرهای اختصاصی تکثیر و توالی یابی شد. از 20 آغازگر ISSR، تعداد 13 آغازگر با ایجاد 245 باند قابل امتیازدهی و 242 باند چندشکل جهت بررسی روابط ژنتیکی میان ژنوتیپ ها مناسب تشخیص داده شدند. کمترین ضرایب چندشکلی (0/92 و0/95) به ترتیب به آغازگرهای 841 و 809 بیشترین ضریب چندشکلی (1/0) به 11 آغازگر دیگر تعلق گرفت. کمترین و بیشترین ضریب شباهت ژنتیکی به ترتیب بین ژنوتیپ های P4 و Dezful با 0/100 و 512 و Yousefi با 0/961 بدست آمد. آغازگرهای 808، 809، 841 و 842 توانایی جداسازی کلیه ژنوتیپ ها را با وجود روابط خویشاوندی نزدیک آنها دارند. از سوی دیگر، نتایج توالی یابی نواحی ITS و IGS نشان داد که این نواحی علیرغم عدم قابلیت تفکیک درون گونه ای، در تفکیک بین گونه ای کارآمد می باشند. بنابراین نشانگرهای ISSR در مقایسه با نواحی ITS و IGS از قابلیت بالاتری در تفکیک ژنوتیپ های با رابطه خویشاوندی نزدیک در قارچ خوراکی دکمه ای برخوردار بوده و می توانند به عنوان ابزاری کارآمد در انگشت نگاری و ثبت حقوقی نژادهای تجاری درون یک گونه مورد استفاده قرار گیرند.