نقش مشاهده در فهم آیات الهی

آیه به شیء نمایان و قابل مشاهده اطلاق می گردد که با ظهور خود و به نسبت علم و ادراک انسان، برای او حامل پیام و نشانی برای مقصدی مشخص می باشد و توجه انسان را به سویی خاص جهت می دهد و معطوف می نماید. خداوند متعال آیات آفاقی و انفسی را به فرد نشان می دهد و در نتیجه آن تجلی، می تواند فهمی برای فرد اتفاق بیفتد که منجر به درک حقانیت آیات می شود. از بین حواس، مشاهده و رویت از اهمیت خاصی برخوردار است. برای بهره بردن از آیات الهی نیز می توان از مدل های مختلف مشاهده استفاده کرد. در این مقاله، ضمن بررسی مفهومی آیه و مشاهده و بیان اهمیت آن دو، به مدل های مختلف مشاهده از جمله؛ نگاه به موضوعات و آیات طبیعی با مشاهده ارتباط آنها با انسان، وسعت دادن مشاهدات آیات طبیعی به قصد و انگیزه ابراز توحید خالص (لا إله إلا الله )، ارتباط برقرار کردن با پدیده های طبیعی، با شعور دانستن آنها و درس گرفتن از نحوه رفتار آنها در برابر مدبر یگانه، مشاهده اشیاء از جهت وابستگی آنها به پروردگار، مشاهده با جهت فهم حکمت و عاقبتی در موضوع، مشاهده کل به جز برای کشف روابط جدید و مورد نیاز، پرداخته خواهد شد.