بررسی رفتار عناصر کمیاب و نادر خاکی در پهنه های دگرسانی گرمابی کانسار مس پورفیری سونگون

کانسار مس پورفیری سونگون در 75 کیلومتری شمال غربی شهرستان اهر در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. کانه زایی پورفیری در ارتباط با توده نفوذی مونزونیتی-کوارتزمونزونیتی و دیوریتی-گرانودیوریتی میوسن رخ داده است. در این کانسار چهار رخساره دگرسانی شاخص پتاسیک، فیلیک، آرژیلیک و پروپلیتیک معرفی شده است که تقریبا به صورت متحدالمرکز توده کانسار را در بر می گیرد. در این پژوهش، به مطالعه رفتار عناصر نادر خاکی در سه پهنه دگرسانی پتاسیک، فیلیک و آرژیلیک با توجه به اهمیت زمین شیمیایی و رخنمون آنها در زمان نمونه برداری پرداخته شده است. نتایج آزمایش های زمین شیمیایی عناصر کمیاب نشان می دهد که شباهت های زیادی در الگوی عناصر نادر خاکی در پهنه های مختلف دگرسانی و سنگ میزبان وجود دارد. در هر سه پهنه دگرسانی، عناصر LREE غنی شدگی و HREE تهی شدگی نشان می دهد. بی هنجاری Eu در پهنه پتاسیک منفی ضعیف، در پهنه فیلیک اندکی مثبت و در پهنه آرژیلیک بی هنجاری Eu دیده نمی شود. نسبت پایین تر (95/0) Ce/Ce* در پهنه پتاسیک، شرایط کاهشی حاکم را نشان می دهد و در پهنه فیلیک و آرژیلیک این نسبت بیشتر است که حضور سیالات دگرسان کننده با شرایط اکسایشی بالا را نشان می دهد. در مجموع، با توجه به شباهت الگوی عناصر نادر خاکی در پهنه های دگرسانی، پیشنهاد می شود که عوامل فیزیکوشیمیایی مشابهی مانند: pH، در دسترس بودن کمپلکس های مناسب در سیال و حضور کانی های ثانویه برای میزبانی REEها، بر هر سه پهنه دگرسانی حاکم بوده است.