ارزیابی سطح کورتیزول آزاد ادراری و رابطه آن با خستگی شغلی در قالی بافان

خستگی در جمعیت های کاری شیوع بالایی داشته و همبستگی قوی با استرس های روانی محیط کار دارد. از پیامدهای خستگی شغلی افزایش خطای انسانی و کاهش عملکرد است. خستگی خوداظهاری و تغییر در ترشح هورمون ها از روش های بررسی خستگی است. هدف مطالعه بررسی خستگی حاد شغلی و سطح کورتیزول آزاد ادراری قالی بافان طی روزهای کاری و غیرکاری می باشد.
این مطالعه مقطعی در سال 1391 بر روی 12 قالی باف زن انجام شد. در هر یک از روزهای کاری و غیرکاری 3 نمونه ادراری و 3 نرخ دهی به خستگی از شرکت کنندگان جمع آوری گردید. سطح کورتیزول آزاد ادراری به روش الایزا و سطح خستگی حاد شغلی با شاخص خودگزارشی و معتبر VAS-fatigue تعیین شد. داده ها با استفاده از نرم افزار STATA نسخه 11 تجزیه وتحلیل شدند.
میانگین سطح کورتیزول روز کاری (176/77) بالاتر از روز غیرکاری (133/80) بود. مهم ترین عامل، تفاوت سطح کورتیزول پس از بیداری صبحگاهی در روز کاری و غیرکاری بود (001/=p). تغییرات خستگی در روز کاری معنادار (p<0/001)، اما در روز غیرکاری بی معنا بود. در روز کاری، بین سطح کورتیزول و خستگی، همبستگی ضعیف عکس وجود داشت، اما در روز غیرکاری همبستگی مشاهده نشد.
این مطالعه تفاوت چشم گیری بین میزان ترشح کورتیزول صبحگاهی و سطح خستگی در روز کاری و غیرکاری گزارش نمود، که می تواند نشان از تاثیرات اساسی استرس ناشی از بار کاری، بر کارگران باشد. خستگی حاد فاکتور قوی و تاثیرگذار بر سطح کورتیزول نبود و از تغییرات این هورمون نمی توان به عنوان ابزار بررسی خستگی استفاده نمود.