وارتان هوانسیان و تکوین میدان معماری ایران در نیمه ی نخست سده ی چهاردهم (گفتار در جامعه شناسی معماری ایران)

با ورود ایران به قرن چهاردهم شمسی و هم زمان با تغییرات و دگرگونی های گسترده ای که در ناحیه های مختلف فرهنگ ایرانی صورت گرفت، معماری ایران نیز که پس از انحطاط سنت معماری ایرانی نیاز به تحول و بازآرایی را در خود احساس می کرد با ورود وارتان هوانسیان به ایران مسیر تازه ای در پیش گرفت. راهنمای تئوریک این نوشتار نظریه میدان پی یر بوردیو و نیز مباحث جامعه شناسی معماری اروین پانوفسکی است. با تکیه بر این مبانی نظری پرسش های پژوهش به گونه ای تدوین شده اند که بتوان ابتدا ساختار میدان معماری ایران در ابتدای سده چهاردهم خورشیدی را ترسیم کرد و سپس تفاوت های آن را با میدان های فرهنگی دیگر مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. وارتان هوانسیان آرشیتکت تحصیلکرده ی فرانسه با تاسیس ژورنال های تخصصی، ارائه مباحث تئوریک، تاسیس انجمن ها و ایجاد همبستگی درونی میان معماران نوگرا و نیز به کارگیری زبان و واژگان نوآیین در شکل گیری میدان مستقل معماری نقشی اساسی ایفا کرد و خود با برخورداری از حجم به نسبت بالای سرمایه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نمادین، سرآمد این میدان و پایه گذار رسم نوینی در معماری ایران شد. باید توجه داشت که نظر به ویژگی های ذاتی معماری و موقعیت بینابین آن میان هنر و کار سفارشی قواعد حاکم بر نحوه ی توزیع سرمایه ها در این میدان با سایر میدان های فرهنگی متفاوت است. در این مقاله سعی بر آن بوده که ضمن توضیح ویژگی های میدان معماری ایران در سال های 1300 تا 1340 و نشان دادن موقعیت وارتان در این میدان، از خلال مقایسه ی آن با برخی از میدان های فرهنگی دیگر (شعر، داستان، نمایشنامه و نقاشی) تفاوت های ناشی از دیگرگونگی ذاتی میدان معماری نشان داده شود.