تاثیر تراکم طولی و عرضی در آلودگی ناشی از ترافیک در محیط GIS (مطالعه موردی: شهر مشهد)

در ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه، رشد سریع شهرها، افزایش روز افزون تعداد وسائط نقلیه و نیاز به تردد برای رفع نیازهای روزمره، باعث آلودگی شهرهای بزرگ و متوسط شده و در نتیجه یکی از دلایل اصلی به مخاطره افتادن سلامت شهروندان می باشد. اکسیدهای نیتروژن، منواکسید کربن، دی اکسید کربن، ترکیبات آلی فرار، ذرات معلق و ازون از جمله آلاینده های اصلی با منشا ترافیکی هستند که اثرات زیانبار آن ها در زندگی شهروندان هزینه های زیادی را بر جامعه تحمیل می کند. در این مقاله با هدف ارزیابی آلودگی ترافیکی و کاهش اثرات سوء آن در جامعه، سعی بر آن است که نقش شکل هندسی شبکه معابر مناطق چهارده گانه شهر مشهد در دو بعد طولی و عرضی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی مدل سازی شده و بر این اساس سهم هر منطقه شهری در میزان انتشار آلودگی ترافیکی تخمین زده شود. بدین منظور، ابتدا با بررسی های آماری و میدانی عواملی مانند نوع وسیله نقلیه، سفرهای درون شهری و برون شهری، زیرساخت های موجود و حجم آلاینده ها، ظرفیت معابر محاسبه و مطابق آن طرحی جامع و مکانمند به منظور سهم بندی تراکم هندسی مشخص می گردد. نتایج نهایی نشان دهنده آن هستند که نواحی 1، 11 و 10 دارای بیش ترین سهم بوده و نواحی 13 و 3 کم ترین سهم را از نظر توزیع هندسی شبکه به خود اختصاص داده اند که بدین ترتیب در هر منطقه شهری محل ها و مشخصات قابل ساماندهی تراکم طولی و عرضی، به منظور بهبود وضعیت آلاینده ها توسط برنامه ریزان قابل شناسایی خواهد بود.