بررسی رابطه مالیات بر درآمد و حسابداری محافظه کارانه

محافظه کاری یکی از موضوعات مهم در تئوری و عمل حسابداری می باشد که توجه بسیاری از پژوهشگران را نیز به خود جلب نموده است. چهار تعبیر برای توضیح و تبیین حسابداری محافظه کارانه عنوان می شود که عبارتند از: قراردادها (قراردادهای بدهی، اجرایی و حاکمیت شرکت)؛ دعاوی قضایی؛ قوانین و مقررات حسابداری و مالیات. سه مورد اول در ادبیات حسابداری مورد بررسی قرار گرفته است؛ با این وجود در خصوص مورد آخر، مطالعات بسیار معدودی صورت گرفته است. این تحقیق به بررسی تاثیر مالیات بر درآمد بر حسابداری محافظه کارانه می پردازد. برای این منظور، از مدل رگرسیون چندگانه و برای عملیاتی نمودن محافظه کاری، از مدل فلتهام و اولسون (1995) و برای مالیات بر درآمد؛ از متوسط مالیات ابرازی سه سال گذشته شرکت و مالیات تشخیصی استفاده گردیده است. نتیجه بررسی 1076سال- شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1381 الی 1390و به صورت مدل پنل نامتوازن، مبین آن است که در سطح اطمینان 99 درصد، رابطه مثبت و معناداری بین مالیات ابرازی و محافظه کاری وجود دارد؛ ولیکن رابطه معناداری بین مالیات تشخیصی و محافظه کاری مشاهده نگردید. علاوه بر این، رابطه مالیات ابرازی و تشخیصی محافظه کاری در چارک اول و چهارم شرکت های نمونه بررسی گردید. این شرکت ها بر حسب میزان محافظه کاری طبقه بندی گردیدند و مشخص شد رابطه قوی تری بین مالیات ابرازی و محافظه کاری در این شرکت ها وجود دارد؛ با این حال رابطه ای بین مالیات تشخیصی و محافظه کاری در این گروه مشاهده نگردید. بر این اساس و مطابق با مبانی نظری، می توان اذعان کرد یکی از انگیزه های اعمال حسابداری محافظه کارانه، مالیات می باشد.