بررسی تنوع ژنتیکی در کلکسیون Aegilops umbellulata ایران با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD

گندم قدیمی ترین و مهمترین گیاه زراعی دنیا و گسترده ترین محصول زراعی در جهان هم از نظر سطح زیر کشت و هم از نظر مصرف می باشد. کاهش تنوع ژنتیکی در ارقام زراعی مانع افزایش عملکرد متناسب با افزایش تقاضا و مصرف شده است. بر همین اساس معرفی و شناسایی مواد ژنتیکی مناسب جدید از بین توده های بومی و خویشاوندان وحشی گندم ابزاری مناسب در بهبود سازگاری و خصوصیات ارقام در برنامه های به نژادی گندم می باشد. در این پژوهش 45 ژنوتیپ از کلکسیون منتخب Aegilops umbellulata، موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران که از 8 استان کشور جمع آوری شده بودند، به منظور شناسایی و بررسی تنوع ژنتیکی، ساختار ژنتیکی و فاصله ژنتیکی بین جمعیت ها بر اساس استان های محل جمع آوری مورد بررسی قرار گرفتند. جهت بررسی تنوع ژنتیکی، از نشانگر RAPD و با استفاده از ده آغازگر 10 نوکلئوتیدی استفاده شد. حاصل این بررسی 97 باند بود که 97/94 درصد آنها پلی مورفیک بودند. میانگین تعداد آلل واقعی 1/97 و متوسط آلل موثر 1/53 بود. گستره تنوع ژنتیکی بر اساس شاخص نی، از 0/14 تا 0/28 در بین جمعیت های استانی بود و تنوع ژنتیکی کل 0/32 بود. شاخص های تمایز ژنتیکی بیانگر جریان ژنی نسبتا آزاد در میان جمعیت های این گونه و عدم تمایز شدید جمعیت ها بود. نمونه های جمع آوری شده از آذربایجان از بیشترین تنوع برخوردار بوده و کمترین فاصله ژنتیکی را با سایر نمونه ها داشت. بنابراین آذربایجان به عنوان مرکز تنوع این گونه در ایران پیشنهاد شد.