مفضل بن عمر و جریان تفویض

مفضل بن عمر، از شخصیت های بزرگ شیعه در قرن دوم هجری است که روایات بسیاری از وی در منابع حدیثی امامیه وجود دارد. برخی وی را به جریان «مفوضه» نسبت داده و حتی او را بنیان گذار این جریان به شمار آورده اند. بررسی شخصیت مفضل و نیز صحت و سقم نسبت تفویض به وی، علاوه بر آن که گوشه ای از تاریخ مدرسه کلامی کوفه را آشکار می کند، دریچه ای برای شناخت جریان متهم به غلو در فضای کوفه قرن دوم به روی ما می گشاید. تحلیل داده های تاریخی موجود درباره مفضل و هم چنین تاریخ شکل گیری جریان تفویض نشان می دهد، به هیچ وجه نمی توان وی را از بنیان گذاران و منتسبان به این جریان به حساب آورد؛ به عبارت دقیق تر، اطلاعات موجود درباره مفضل، هیچ گونه تفکر تفویضی را برای وی اثبات نمی کند.