بررسی رویکردهای تولید ماهیان و بی مهرگان تراریخته بابهره گیری از روش های مهندسی ژنتیک

علی رغم اینکه اکثریت پیشرفت های گذشته در صنعت آبزی پروری مرهون استفاده از روش های سنتی هم-آوری در مزارع تکثیر و پرورش ماهیان است. اما در طول دو دهه ی گذشته، رشد و توسعه تکنولوژی دی.ان.ا نوترکیب و مهندسی ژنتیک و بهره گیری از آن در تولید ماهیان و آبزیان تراریخته واجد صفات مطلوبی نظیر تسریع رشد و مقاومت به بیماری، توانسته سهم شایان توجهی را در پشرفت های این حوزه داشته باشد. ماهیان و آبزیان به علت اینکه اکثر گونه هایشان، لقاح خارجی و ظرفیت زادآوری بالایی دارند، یک سیستم ویژه و ممتاز برای پژوهش های انتقال ژن و دستورزی های ژنتیکی محسوب می شوند. در سال های گذشته هورمون رشد (GH) معمول ترین ژن در بحث اصلاح ژنتیک آبزیان پرورشی بوده که مورد بهره برداری قرار گرفته است. بیان تراژن های هورمون رشد منجر به افزایش رشد در ذخایر آبزیان شده است. به عنوان مثال نرخ رشد را در کوهو سالمون تا 11 برابر ارتقا بخشیده است. تاکنون برای انتقال ژن به تخم های ماهیان روش های متعددی مورد استفاده قرار گرفته است که در این میان، روش ریز تزریقی پیشگام بوده است، هرچند نرخ تلفیق تراژن در این روش به طور نسبی پایین است. بهره گیری از وکتورهای ویروسی نیز روشی جدید برای تلفیق مستقیم و پایدار ترنس ژن در ژنوم میزبان محسوب می-شود. در حال حاضر روش های انتقال ژن در سطح انبوه و توده ایی بخوبی توسعه یافته اند که شامل روش لیپوفکشن، بمباران ذره ایی و الکتروپوریشن سلول های جنینی است که به خصوص برای موجودات زنده دریایی چون سخت پوستان، نرمتنان و نیز ماهیان به نحوی بسیار کارآمد قابل اجراست. در این مقاله سعی شده، ضمن ارائه انواع پیشرفت های گذشته در تحقیقات بیوتکنولوژی و روش های مختلف انتقال ژن به آبزیان، به بررسی و تحلیل مزایا و معایب هر یک از این روش ها در دستکاری های سیستم های زنده ماهیان و بی مهرگان پرورشی پرداخته شود.