تعیین شاخص مناسب فرسایندگی باران در اقلیم خشک سرد مرکزی ایران، مطالعه موردی: ایستگاه تحقیقات مرتع نیر-یزد

فرسایندگی باران یکی از مهم ترین عوامل در فرسایش خاک می باشد. این عامل معمولا در قالب شاخص های فرسایندگی که مبتنی بر خصوصیات بارندگی است، بیان می شود. در این پژوهش پس از احداث 12 کرت رواناب و رسوب در ایستگاه تحقیقات مرتع نیر در استان یزد، مقادیر رواناب و رسوب هر یک از کرت ها در 12 واقعه بارش که منجر به ایجاد رواناب و تلفات خاک شده بودند، پایش و اندازه گیری شدند. اطلاعات شدت و مقدار رگبارها نیز با استفاده از باران نگار دیجیتالی واقع در محل ایستگاه، ثبت و مورد استفاده واقع شدند. سپس، با توجه به مرور منابع گسترده در سطح جهان، نهایتا 61 شاخص فرسایندگی باران شناسایی شدند. پس از استخراج عوامل مورد نیاز، مقادیر هر یک از شاخص های فرسایندگی باران برای هر یک از رگبارها تعیین شدند. در ادامه جهت تعیین بهترین شاخص فرسایندگی باران، همبستگی بین هر یک از شاخص ها و مقادیر تلفات خاک تعیین شد. نتیجه حاکی از آن بود که در منطقه مورد مطالعه شاخص های فرسایندگی باران به ترتیب RI60، RPI302، RPI602، PI302، PI602 با ضرایب همبستگی 0.730، 0.713، 0.703، 0.694 و 0.664، بالاترین مقدار همبستگی را با مقادیر تلفات خاک داشتند. به طور کلی، در این شرایط اقلیمی، غلبه شاخص های مبتنی بر شدت بارش که به صورت حاصل ضرب مقدار کل بارش در مربع بیشینه شدت های 60 و 30 دقیقه ای بارش، نسبت به سایر شاخص های مورد مطالعه مشاهده می شود.