مدل برآورد آستانه شروع رواناب با استفاده از شبیه ساز باران در کرت های صحرایی

در شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک کشور، فقر پوشش گیاهی و کوهستانی بودن حوزه های آبخیز، با تمرکز و تبدیل رواناب به سیلاب، سالانه خسارات جانی و مالی فراوانی به مراکز صنعتی، شهری و روستایی وارد می شود. در طراحی و ایمن سازی پروژه های عمرانی، برآورد آستانه شروع رواناب یکی از مهم ترین عوامل موثر در دقت برآورد حجم و شدت سیل محسوب شده و محاسبه دقیق آن می تواند منجر به صرفه جویی در هزینه اجرایی و بهینه کردن ابعاد سازه های فنی شود. در این پژوهش، برای بررسی عوامل موثر در تعیین آستانه شروع رواناب از داده های باران ساز و شبیه سازی رایانه ای استفاده شد. با استفاده از دستگاه باران ساز، باران در شدت های هشت تا 40 میلی متر در ساعت و مدت های 15، 30، 60 و 120 دقیقه شبیه سازی و آستانه شروع رواناب در هر آزمایش اندازه گیری شد. با استفاده از مقادیر اندازه گیری شده و به کارگیری روش های رگرسیونی چند متغیره خطی و غیرخطی، مدل های مناسبی برای برآورد آستانه شروع رواناب بر اساس عوامل و ویژگی های بارش، خاکشناسی و زمین به دست آمد. نتایج نشان داد که عمق و شدت بارندگی به عنوان عوامل اقلیمی، پوشش گیاهی و شیب به عنوان عوامل زمین و نوع بافت شنی و رسی نیز به عنوان عوامل خاکشناسی، متغیرهایی موثر در تعیین آستانه شروع رواناب هستند. ارتباط عوامل مستقل یاد شده و مشارکت آن ها به نحوی است که تخمین گر معنی دار برای آستانه شروع رواناب در منطقه می باشند. نتایج این پژوهش بیانگر ارتباط معنی داری بین مقادیر مشاهداتی و برآوردی آستانه شروع رواناب است، به نحوی که روابط رگرسیونی بین این مقادیر ضریب تبیینی معادل 0.98 را نشان داد.