مطالعات کانی شناختی و زمین شیمیایی در تعیین شرایط تشکیل و زایش معدن بنتونیت خالکوه فردوس، خراسان جنوبی

معدن بنتونیت خالکوه در شهرستان فردوس استان خراسان جنوبی قرار دارد. در این پژوهش شرایط تشکیل و زایش این کانسار مورد بررسی قرار گرفته است. روش های تجزیه ای شامل: XRD و تجزیه شیمیایی XRF و ICP-MS بر روی نمونه هایی از بنتونیت ها و سنگ مادر انجام شد. کانی اصلی این معدن، بنتونیت از نوع مونت موریلونیت سدیمی است و سایر کانی های دیگر مانند: آلبیت، کریستوبالیت، کلسیت، کوارتز، هالیت و ایلیت تشخیص داده شد. مشاهدات صحرایی نشان می دهد که ذخیره دارای مقدار زیادی مونت موریلونیت است که حضور لایه های ژیپس به صورت بین لایه ای با بنتونیت در آن آشکار است و بنابراین، کانسار از نوع چینه کران است. با وجود شستشوی قلیایی ها از محیط، سیلیسیم از محیط شسته نشده است و حضور کانی های کریستوبالیت و کواتز نیز این نکته را تایید می کند. به طور کلی، این مساله نشان دهنده نسبت آب به سنگ و نرخ جریان سیال پایین در حین دگرسانی است. بر اساس داده های زمین شیمیایی، ماگمای مادر ریو داسیتی تا داسیتی، سری ماگمایی به وجود آورنده بنتونیت ها آهکی-قلیایی و محیط زمین ساختی کمان آتشفشانی است. این کانسار در یک فرآیند دیاژنتیکی و از راه دگرسانی شیشه آتشفشانی در یک لاگون به وجود آمده است.