ارزیابی ژنوتیپ های گندم نان برای تحمل به تنش رطوبتی انتهای فصل

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های گندم، شناسایی و انتخاب ژنوتیپ های متحمل به خشکی بر اساس شاخص های کمی تحمل به خشکی،تعداد 16 ژنوتیپ گندم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری مطلوب و محدود در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیشابور طی سال زراعی 88-1387 مورد آزمایش قرار گرفتند. شاخص های مورداستفاده میانگین تولید(MP)، میانگین هندسی تولید(GMP)، میانگین هارمونیک(HMP)، شاخص تحمل به تنش(STI)، شاخص حساسیت به تنش(SSI)، شاخص تحمل(TOL) و شاخص پایداری لین و بینز(Pi) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد در شرایط تنش(Ys) و نیز بیشترین مقادیرMP، GMP، HMP، STIو Pi متعلق به ژنوتیپ شماره 2 بود. تحلیل همبستگی بین شاخص ها و میانگین عملکرد در شرایط آبیاری مطلوب و محدود نشان داد که هر پنج شاخص مذکور برای غربال کردن ژنوتیپ ها مناسب هستند. با توجه به این شاخص ها و عملکرد در دو محیط، بهترین ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی ژنوتیپ های شماره2، 11، 14 بودند. نمودار چند متغیره دوطرفه نشان داد که ژنوتیپ های شماره 2، 11، 14 در مجاورت شاخص های تحمل به خشکی یعنیMP، GMP، HMPوSTI قرار دارند. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر نیز نشان داد که ژنوتیپ های شماره 2، 11 و 14 ژنوتیپ های متحمل به خشکی و ژنوتیپ-های3، 8،9 و13 لاین های حساس به خشکی می باشند.