بررسی اثرات فرسایندگی باران، شیب و کاربری اراضی در تخمین خطر فرسایش خاک (مطالعه موردی: استان تهران)

فرسایش خاک در اراضی کشاورزی یک مشکل اساسی بوده و به منزله یک تهدید برای کیفیت خاک و تولیدات کشاورزی می باشد. تهیه نقشه خطر فرسایش برای کنترل تخریب اراضی و تهیه طرح های زیست محیطی یک پیش نیاز است. هدف از این پژوهش، شناسایی مناطق حساس به فرسایش خاک با تهیه نقشه خطر فرسایش در اراضی زراعی استان تهران و تعیین مساحت آنها می باشد. نقشه های کاربری اراضی، شیب، و فرسایندگی باران در محدوده استان تهران مورد استفاده قرار گرفت و از تلاقی آنها در سامانه اطلاعات جغرافیایی، نقشه پهنه بندی خطر فرسایش خاک و تخریب اراضی با چهار کلاس به صورت کم، متوسط، زیاد، و خیلی زیاد ترسیم گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد که از 1881618 هکتار مساحت استان تهران، 320887 هکتار (17درصد) را اراضی زراعی تشکیل می دهند. از مجموع اراضی زراعی، 4478 هکتار در بالاتر از شیب مجاز (12%) قرار دارند. به طور کلی، خطر فرسایش خاک و تخریب اراضی در 1/98 درصد از زمین های زراعی کم و در 5/0 درصد از اراضی زراعی متوسط می باشد. 4/0 و 1 درصد از اراضی زراعی نیز به ترتیب از خطر زیاد و خیلی زیاد برخوردارند. انجام فعالیت های زراعی در اراضی با خطر فرسایش زیاد و خیلی زیاد (4478 هکتار) به علت بالا بودن احتمال خطر تخریب و فرسایش، مستلزم اقدامات مدیریتی ویژه می باشد و در غیر این صورت، تغییر کاربری آنها به مرتع، باغ، یا جنگل بسیارضروری است.