ارزیابی اقتصادی اقدامات حفاظت خاک، مطالعه موردی: زیرحوضه میان بیشه در حوزه آبخیز طالقان

فرسایش خاک از مشکلات اساسی حوزه های آبخیز کشور به شمار می رود. تحلیل اقتصادی اثرات احیای آبخیزها در ایران کمتر صورت گرفته است. محاسبه ارزش اقتصادی اقدامات حفاظت خاک به دلیل تاثیر شاخص های ترکیبی و عدم ارزش اقتصادی مشخص در بازار دشوار می باشد. در این پژوهش، اثربخشی فعالیت های حفاظت خاک به کمک روش ارزش فعلی خالص در زیرحوضه میان بیشه در حوزه آبخیز طالقان، استان البرز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. این حوضه، به دلیل داشتن اقدامات حفاظت خاک در یک دوره زمانی مناسب برای تجزیه و تحلیل و وجود سابقه ارزیابی تکنیکی، انتخاب شد. ابتدا، تدقیق اطلاعات پایه با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، بررسی میدانی و شناسایی و اندازه گیری شاخص های سود و هزینه صورت گرفت. سپس، ارزش اقتصادی سه شاخص اصلی هزینه و شش شاخص ترکیبی سود شناسایی و تعیین شد. با تلفیق داده های موجود شاخص های اقتصادی شامل ارزش خالص فعلی (NPV) و نسبت سود به هزینه برآورد شدند. ارزیابی ها نشان می دهد که احیای آبخیز میان بیشه در دوره تحلیل 30ساله با استفاده از نرخ تنزیل 15 درصد از لحاظ اقتصادی در اراضی دارای قابلیت بهره وری نسبی مانند مراتع کوهستانی و اراضی تپه ای بدلند با فرسایش بالا توجیه پذیر است و NVP مثبت را در پی دارد. همچنین، 25 درصد از مجموع سودها مربوط به درآمدهای درون حوضه، 55 درصد مربوط به درآمدهای پایین دست حوضه و 20 درصد مربوط به حوضه های مجاور و ناشی از کاهش خطر سیلاب است.